Müdürlük personeli tarafından yapılan incelemeler sonucunda çiftçiler, buğday ve arpalara pas ilacı atmaları konusunda uyarıldı.
Konu ile ilgili müdürlük yetkililerince yapılan açıklamada, “Yağmurlar başlayana kadar arazilerde yaptığım kontrollerde buğdaylarda bizim septorya dediğimiz yaprak lekesi başlamıştı. Kuraklık nedeniyle yoğun yerler hariç ilaç atılmasını önermemiştik. Ama son günlerde havaların yağışlı gitmesi nedeniyle pas olma ihtimali de doğdu. O nedenle buğday ve arpa eken herkese fırsatını bulduklarında hemen pas ilacı atmalarını öneriyoruz. Pas ilacı ile birlikte arazinin ve bitkinin durumuna göre bitki besleme ve sıvı gübre de atılabilir. Tavsiye ediyoruz” denildi.
TANIMI VE YAŞAYIŞI
Septoria tritici'nin neden olduğu buğday hastalığı, uygun koşullarda triticale ve çavdarı da enfekte edebilir ve bazen arpa ile bazı yulaf türlerinde de görülebilir. S. tritici, enfekte bitki artıklarında ve enfekte buğdayda yaşar. Enfekte artıklar, derin sürülmemiş ve çürümemişse 3 yıldan fazla canlı kalabilir ve spor üretebilirler. Yağışlı havalarda, enfekte anız veya ürün artıkları üzerinde, toprak yüzeyinde sporlar ürer. Bu sporlar yağmur veya rüzgarla buğday yapraklarına taşınarak ıslaklık en az 6 saat devam ettiğinde çimlenir ve yaprağı enfekte eder. Yapraklar 2-3 gün boyunca ıslak kaldığında enfeksiyon oranı artar. Hastalığın yaprakta gelişmesi sonucunda piknitler oluşur. Piknitler gri-kahverengi ve küremsi olup, yaprak dokusu içinde gömülü olarak bulunurlar. Olgunlaşan piknitlerden nemli ortamlarda beyazdan devetüyü rengine kadar değişen renkte spor kitlesi dışarı akar. Enfekte boğumlarda bazen koyu renkli ve dokuya gömülmüş noktalar şeklinde piknitler görülür. S. tritici konidiosporlarının optimum çimlenme sıcaklıkları 20-25 santigrat derece (°C)'dir. Hastalık etmeninin 5°C ile 35°C arasında geniş bir sıcaklık aralığı vardır. Sıcak ve kuru hava dönemleri veya kış soğukları hastalık gelişimini durdurur. Enfeksiyonlar, uygun sıcaklık ve ardışık yağışlı havalarda devam eder. Hastalığın ilk belirtileri yapraklarda bulaşmadan 14-21 gün sonra görülse de, yüksek neme sahip durumlarda 5-6 gün içinde de görülebilir.
BELİRTİLERİ, EKONOMİK ÖNEMİ VE YAYILIŞI
Hastalığın ilk belirtileri, yaprak üzerinde damarlarla sınırlı küçük, düzensiz, kırmızımsı-kahverengi lekelerdir. Hastalık, kül rengi lekelerin merkezinden yayılır ve lekelerin birleşmesiyle yaprak tamamen kaplanır. Daha sonra lekeler üzerinde küçük koyu noktalar şeklinde piknitler görülür, bu nedenle hastalık "benekli yaprak lekesi" olarak da bilinir. Bazen aynı bitkide diğer yaprak hastalıkları da görülebilir. Hastalık genellikle alt yapraklarda başlar ve çevre koşullarına ve buğday çeşidine bağlı olarak üst yapraklara yayılma hızı değişir. Hastalık bitki olgunlaştıkça genellikle azalır. Septoria yaprak lekesi, Ege, Marmara ve İç Anadolu bölgelerinde görülmesine rağmen, özellikle Akdeniz Bölgesi'nde zaman zaman ekonomik zararlara neden olabilecek şekilde zaman zaman epidemilere yol açar.
KÜLTÜREL ÖNLEMLER
Duyarlı çeşitlerin ekiminden kaçınılmalı, dayanıklı çeşitler tercih edilmelidir. Ekim nöbeti uygulanmalıdır. Bitki artıkları toprağa gömülerek derin sürüm yapılmalıdır. Analiz sonuçlarına göre dengeli gübreleme yapılmalı, özellikle fazla azotlu gübrelerden kaçınılmalıdır. Sık ekimden kaçınılmalı, mibzerle ekim tercih edilmelidir.
KİMYASAL MÜCADELE
İklim koşulları hastalığın gelişmesine uygunsa ve epidemik bir durum söz konusuysa, yeşil aksam uygulaması yapılmalıdır.
