2023 yılının sonuna yaklaşırken, maaş zamları gündeme gelmeye başladı. Son iki yılda yılda iki kez zam alan maaşlar, birkaç ay içinde eriyip giderken, asgari ücretin ilk aylarda açlık sınırının altına düştüğü gözlemleniyor. Bir Bakan'ın beklenen enflasyon oranında zam açıklamaları yapması, bir diğer Bakan'ın ise sadece 'tek zam' açıklaması, maaşlı çalışanları, memurları ve özel sektör çalışanlarını kapsayarak ekonomik bunalımın eşiğine getiriyor. Emekliler ise depresyonla boğuşuyor.
Özellikle Kamu çalışanları ağırlıklı Büro Emekçileri Sendikası'nın (BES) açıkladığı açlık ve yoksulluk sınırı, durumu daha da netleştiriyor. Enflasyon, özellikle maaşlı çalışanları olumsuz etkilerken, Türkiye'de orta sınıf kavramının yok olduğu bir gerçek haline gelmiş durumda.
2023 Ekim ayında, 4 kişilik bir memur ailesinin açlık sınırı 17 bin 215 lira olurken, yoksulluk sınırı 50 bin liranın üzerine çıktı. Gıda fiyatları üzerinden yapılan hesaplamalara göre, sağlıklı beslenmek için aylık harcamalar, 17 bin 215 liraya ulaşırken, tek başına yaşayan bir çalışanın yaşam maliyeti ise 23 bin 311 liraya yükseldi.
Yoksulluk sınırı, gıda harcamalarının yanı sıra giyim, konut (kira, elektrik, su, yakıt), ulaşım, eğitim, sağlık ve benzeri ihtiyaçların hesaplamasında aylık harcamaların toplamını 50 bin 750 lira olarak belirliyor.
Artan oranlar, özellikle açlık ve yaşam maliyetlerindeki yükselişi vurgulayarak, dar gelirli vatandaşları olumsuz etkiliyor. Türkiye'de özellikle gıda enflasyonunun dünya genelinden farklı bir şekilde yüksek seyretmesi, dar gelirli vatandaşları daha da olumsuz etkiliyor.
Kamuda çalışan, bekâr ve çocuğu olmayan bir memurun gelir vergisi kesintileri sonrası 20 bin 580 lira ücretle açlık sınırının altında kaldığı ifade ediliyor. Büro Emekçileri Sendikası (BES) açıklamasında, 4 kişilik bir ailede herkesin asgari ücretle çalışıyor olmasının bile yoksulluk sınırının altında kalmaktan kurtarmadığına dikkat çekiliyor.
2024 yılı için Merkez Bankası'nın %73, OVP’de açıklanan 2025 yılı için %15,2 olarak tahmin ettiği enflasyon, BES tarafından maaş zamlarına yönelik eleştirilere neden oldu. BES, kendi enflasyon beklentilerinden daha düşük bir maaş artışı önerildiğini ifade etti.
Sağlıklı beslenmenin günlük maliyetinin 573 lirayı geçtiği göz önüne alındığında, 2024 yılında asgari ücretin açlık sınırının altında kalacağı ve en düşük emekli aylığının açlık sınırının yarısından az olduğu uyarısı yapılıyor. Özellikle büyükşehirlerde memurların barınma ihtiyacının maaşlarının %75-80'ine mal olduğu belirtiliyor.
