Frigyalılar döneminde, Zonguldak ve çevresi ticaret ve ulaşımın merkezi haline gelmiştir. Kültürel etkileşim burada yoğun yaşanmış, özellikle Yunanlılar, İyonlar ve Lidyalılar gibi medeniyetler bölgeye kendi kültürlerini getirerek kozmopolit bir yapı oluşturmuşlardır.
Pers egemenliğindeyken, Zonguldak, Anadolu ile Pers İmparatorluğu arasındaki önemli bir bağlantı noktası haline gelmiştir. Ancak Büyük İskender'in Persleri mağlup etmesiyle birlikte bölge, Hellenistik kültürün etkisi altına girmiştir. Bitinya ve Pontus Krallıkları'nın hâkimiyeti altında olan Zonguldak, bu dönemde sanat ve bilimde büyük bir gelişme göstermiştir.
Romalılar döneminde, Zonguldak Doğu ile Batı arasındaki ticaret yollarının kesiştiği bir köprü görevi üstlenmiştir. Bu durum, bölgenin ekonomik büyümesini desteklemiştir. Bizans döneminde ise, hem askeri hem de ticari açıdan büyük öneme sahip olmuştur.
Selçuklular'ın Anadolu'da hâkimiyet kurmaya başlamasıyla birlikte, Zonguldak Türk-İslam kültürünün etkisi altına girmiştir. Beylikler döneminde, bölge siyasi ve ekonomik çıkarlar nedeniyle birçok beylik arasında el değiştirmiştir.
Osmanlı dönemi, Zonguldak için hem zorlu hem de parlak dönemlerin yaşandığı bir süreç olmuştur. Özellikle Ereğli, tahta ve kereste ticaretiyle öne çıkmış, bu zenginlikler İstanbul'a taşınarak imparatorluğun ihtiyaçlarına cevap vermiştir. Ayrıca 18. yüzyılda gemicilik faaliyetlerinin artması, bölgedeki ekonomik canlanmayı desteklemiştir.
Zonguldak'ta kömürün varlığı, 19. yüzyılın ortalarında kesin olarak anlaşılmış ve bu durum bölgenin ekonomik yapısında büyük bir değişikliğe neden olmuştur. İmparatorluğun son dönemlerinde bu zengin kömür yatakları, modern endüstrinin gelişimine önemli katkılarda bulunmuştur.
Türkiye Cumhuriyeti döneminde Zonguldak, ulusal ekonominin ayrılmaz bir parçası haline gelmiş ve madencilik ile sanayi sektörlerinde önemli bir merkez olmuştur. Bu dönemde Zonguldak, modern Türkiye'nin inşasında kritik bir rol oynamıştır.
ZONGULDAK'IN ESKİ ADI
Sandaraca veya Sandrake olarak bilinen Zonguldak'ın en eski adı, bu bölgede yoğun olarak çıkarılan ve sanayide kullanılan "sandaraca" mineralinden gelir. Ancak zaman içinde bu isim, halk arasında telaffuz değişikliklerine uğrayarak "Zonguldak" şeklini almıştır. Ayrıca, bazı yerel rivayetlere göre, Zonguldak ismi, bölgenin engebeli ve ormanlık yapısından dolayı "Jungle-Dağ" (Ormanlı Dağ) teriminin zamanla değişerek "Zonguldak" halini aldığına dayandırılır. (Sema Nur Koçaker)
