Yozgat’ın köylerinde, bağ bozumu ile birlikte toplanan üzümler, taştan yapılma küçük havuzlarda ezilerek pekmez toprağı ile süzülüp şıra halini getiriliyor. Elde edilen şıralar kaynatılarak pekmez ve çalma oluyor. Bağlarda başlayan bu işlem pekmez halini aldıktan sonra hem tüketim hem de ticaret amaçlı görücüye çıkıyor. Pekmez ve çalma kaynatma işleminin çok meşakkatli olduğunu belirten köy kadınları, “İyice olgunlaşmış üzümler toplandıktan sonra, su dolu bir kapta iyice yıkanır. Bir küçük çuvala bir sepet üzüm doldurulur, üzerine bir elinin avucu kadar pekmez toprağı konur’’ diye konuştular. Pekmez toprağının gerçek adının 'ak toprak' olduğunu vurgulayan kadınlar, toprağın kireçli, beyaz renkli olduğunu anlattılar. Kadınlar, ‘’Yozgat’ta birçok köyde bu topraktan bulunur. Bildiğimiz topraktan farklı olan tarafı ise pekmezin ve çalmanın ekşimesini önleyerek, kalitesini arttırmasıdır. Şırayı mayalar, ekşiliğini alır. Daha sonra küçük havuzlarda üzümler ezilir. Ortalama 18-20 kilo üzümden 12 kilo üzüm suyu elde edilir. Daha sonra o üzüm suyu odun ateşinde ısıtılır ve kaynamaya bırakılır” ifadelerini kullandılar. (Fotoğraf: Seyfi Çelikkaya)