Bilimsel veriler ışığında hazırlanan haritada, ülke genelinde toplam 485 diri fay segmenti tespit edildi. Harita, vatandaşların e-Devlet üzerinden erişimine açıldı.
AFAD, 6 Mayıs 2025 tarihinde yaptığı resmi açıklamayla, söz konusu haritanın Türkiye'nin depremselliğini daha ayrıntılı bir şekilde ortaya koyduğunu ve haritanın hazırlanmasında üniversiteler ile kamu kurumlarından uzman bilim insanlarının görev aldığını duyurdu.
Harita, depremlerin neden olabileceği yer hareketlerini sayısal değerlerle ölçen maksimum yer ivmesi (PGA - Peak Ground Acceleration) üzerinden tehlike sınıflandırması yapıyor.
DEPREM BÖLGESİ KAVRAMI DEĞİŞTİ
AFAD tarafından 2018 yılında başlatılan ve Ulusal Deprem Araştırma Programı (UDAP) kapsamında yürütülen “Türkiye Sismik Tehlike Haritasının Güncellenmesi” projesi çerçevesinde hazırlanan yeni harita, 1 Ocak 2019 tarihinde resmen yürürlüğe girdi. Eski haritalarda yer alan "1. derece deprem bölgesi", "2. derece deprem bölgesi" gibi ifadeler yerine, artık her noktanın yer ivmesi değeri ile ölçülen bilimsel tehlike seviyeleri esas alınıyor.
485 AKTİF FAY SEGMENTİ BELİRLENDİ
AFAD Deprem ve Risk Azaltma Genel Müdürü Prof. Dr. Orhan Tatar, Türkiye’de son 10 bin yıl içerisinde deprem üretmiş veya üretme potansiyeli taşıyan toplam 485 diri fay segmenti tespit edildiğini açıkladı. Tatar, kullanılan verilerin Maden Tetkik ve Arama Genel Müdürlüğü (MTA) tarafından son olarak 2013 yılında güncellenen Türkiye Diri Fay Haritası’na dayandığını belirtti. Prof. Dr. Tatar, yeni teknolojiler ve bilimsel yöntemlerle bu haritaların güncellenmeye devam ettiğini vurguladı.
Diri faylar, Türkiye’nin sismik tehlikesini doğrudan etkileyen yapılar olup, olası depremlerin büyüklüğünü ve etkisini belirlemede temel kaynak olarak kabul ediliyor. Uzmanlara göre, bu veriler hem afet yönetimi hem de şehir planlaması açısından kritik öneme sahip.
RENK SKALASI DEPREM TEHLİKESİNİ GÖSTERİYOR
AFAD’ın yayınladığı haritada, açık sarıdan koyu kırmızıya uzanan renk skalası kullanılıyor. Bu renkler, belirli bir noktada 50 yıl içinde %10 aşılma olasılığı bulunan maksimum yatay yer ivmesini gösteriyor. Haritadaki renklerin anlamı ise şu şekilde:
Açık Sarı: Düşük yer ivmesi – Düşük deprem tehlikesi
Turuncu: Orta düzey yer ivmesi – Orta tehlike seviyesi
Kırmızı ve Koyu Kırmızı: Yüksek yer ivmesi – Yüksek ve çok yüksek deprem tehlikesi
Bu tehlike haritası, bir bölgedeki deprem olasılığını ortaya koysa da, bina dayanıklılığı, nüfus yoğunluğu veya ekonomik kayıplar gibi risk unsurlarını içermez. Risk haritalarının oluşturulabilmesi için bu unsurların da dahil edildiği çok yönlü analizler yapılması gerekiyor.
DEPREM TEHLİKESİ ALTINDA OLAN BÖLGELER
AFAD ve MTA verilerine göre, Türkiye topraklarının yaklaşık %92’si deprem tehlikesi altındayken, nüfusun %95’i aktif fay hatlarına yakın bölgelerde yaşıyor. Ülke genelinde 24 ilin doğrudan aktif fay hatları üzerinde yer aldığı kaydedildi. Bu iller şunlardır:
Aksaray, Aydın, Balıkesir, Bingöl, Bolu, Burdur, Bursa, Denizli, Erzincan, Erzurum, Eskişehir, Hakkari, Hatay, İzmir, Kahramanmaraş, Kayseri, Kocaeli, Konya, Kütahya, Manisa, Muğla, Osmaniye, Sakarya ve Tokat.
YOZGAT’TA DOLAYLI DEPREM RİSKİ
Her ne kadar Yozgat doğrudan diri fay hattı üzerinde yer almasa da, ilin çevresinde yer alan Kırıkkale-Erbaa fayı, Delice-Gelinli fayı ve Sungurlu segmentleri nedeniyle dolaylı deprem etkisi altında bulunduğu değerlendiriliyor.
Özellikle Sorgun, Akdağmadeni, Yerköy ve Sarıkaya gibi ilçelerde, yapılaşma sürecinde jeolojik zemin etütlerine dikkat edilmesi gerektiği uzmanlar tarafından dile getiriliyor.
TÜRKİYE’Yİ ETKİLEYEN ÜÇ ANA FAY HATTI
Türkiye’nin deprem potansiyelini belirleyen üç büyük ana fay hattı bulunuyor:
Kuzey Anadolu Fay Hattı (NAF): Marmara’dan Doğu Anadolu’ya kadar uzanan ve 1999 İzmit (Mw: 7.6) gibi yıkıcı depremleri üreten sağ yanal atımlı fay hattı.
Doğu Anadolu Fay Hattı (EAF): Hatay’dan Erzincan’a kadar uzanan, 2023 Kahramanmaraş merkezli yıkıcı depremlerin kaynağı olan fay zonu.
Batı Anadolu Fay Hattı (BAF): Ege Bölgesi’nde yaygın olarak görülen normal faylarla genişleme oluşturan, İzmir, Manisa, Aydın gibi illerde aktif olan fay hattı.
Uzmanlar, AFAD’ın yayınladığı bu haritanın bireyler, yerel yönetimler ve kamu kurumları tarafından dikkatle incelenmesi gerektiğini belirterek, deprem öncesi tedbirlerin hayati önem taşıdığı uyarısında bulundu.
