Acı haberi Sağlık Bakanı Kemal Memişoğlu duyurdu. Bakan Memişoğlu, Yaşargil’in tıp dünyası için taşıdığı öneme dikkat çekerek, “Yüzyılın En İyi Beyin Cerrahı” olarak anılan bir değeri kaybettiklerini ifade etti.
Prof. Dr. Gazi Yaşargil'in vefatının ardından, bilim ve sağlık camiası derin bir üzüntü yaşarken, kamuoyunda da Yaşargil’in hayatı ve kariyeriyle ilgili bilgiler yeniden gündeme geldi.
PROF. DR. GAZİ YAŞARGİL KİMDİR?
6 Temmuz 1925’te Diyarbakır’ın Lice ilçesinde dünyaya gelen Gazi Yaşargil, ortaöğrenimini Ankara Atatürk Lisesi'nde tamamladı. Ankara Üniversitesi’nde başladığı tıp eğitimine, 1944 yılında Almanya’daki Friedrich Schiller Üniversitesi’nde devam etti. Daha sonra İsviçre’ye geçerek Basel Üniversitesi’nden 1950 yılında mezun oldu.
AKADEMİK VE MESLEKİ KARİYERİ
Kariyerine Bern Üniversitesi’nde psikiyatri alanında yardımcı doçent olarak başlayan Yaşargil, kısa sürede nöroşirürjiye yönelerek Basel Üniversitesi’nde beyin cerrahisi alanında çalışmalar yürüttü. 1957-1965 yılları arasında Zürih Üniversitesi Hastanesi’nde görev aldı.
1965 yılında doçent unvanını kazandıktan sonra, ABD'nin Vermont Üniversitesi’nde ünlü cerrah Prof. Peardon Donaghy ile birlikte mikrovasküler cerrahi üzerine araştırmalar yaptı. 1973 yılında Zürih Üniversitesi Nöroşirürji Bölüm Başkanlığı’na atandı.
TIBBA KATKILARI VE GELİŞTİRDİĞİ TEKNİKLER
Prof. Dr. Yaşargil, mikroskop kullanılarak yapılan ilk beyin bypass ameliyatını 1967 yılında gerçekleştirdi. Cerrahi araçlardaki eksiklikleri fark ederek kendi tasarımı olan damar klipsleri ve beyin dokusuna zarar vermeden operasyon yapmayı kolaylaştıran "Leyla Retraktörü" gibi yenilikçi araçlar geliştirdi.
Geliştirdiği kayan mikroskop sistemi, cerrahlara daha geniş bir görüş alanı sunarak operasyonların başarısını artırdı. Bu yenilikler, nöroşirürji pratiğinde devrim niteliğinde kabul edildi.
ULUSLARARASI TANINIRLIK VE ÖDÜLLER
1999 yılında Amerikan Nörolojik Cerrahlar Kongresi tarafından “Yüzyılın Beyin Cerrahı” seçilen Yaşargil, Avrupa Nörolojik Cerrahlar Birliği’nin onur madalyasına da layık görüldü. Geliştirdiği mikronöroşirürji teknikleri, dünya genelinde beyin cerrahlarının standart uygulamaları arasına girdi.
2021 yılında ABD’de yayımlanan “Master of Brains, Gazi Yaşargil” adlı belgeselde bilimsel başarıları ve yaşamı konu edildi. Cumhuriyet Gazetesi tarafından Atatürk ve İbn Sina gibi isimlerle birlikte son bin yılın en etkili 10 Türk’ü arasında gösterildi. Ayrıca, ABD’de “Yüzyılın Adamı” unvanına da layık görüldü.
ANMA VE SAYGI
2022 yılında, Prof. Dr. Cengiz Kuday’ın önerisi ve Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın talimatıyla adına bastırılan anma pulu, Türkiye Cumhuriyeti tarihinde bir ilk olma özelliği taşıdı. Söz konusu pul, Yaşargil’in 97. doğum gününde tedavüle sunuldu.
Modern tıbbın gelişimine yaptığı katkılarla dünya çapında saygı gören Prof. Dr. Gazi Yaşargil’in vefatı, yalnızca Türkiye için değil, tüm bilim dünyası için büyük bir kayıp olarak değerlendiriliyor.
