İçişleri Bakanlığı tarafından 2020 yılında başlatılan ve milyonlarca vatandaşın ehliyet bilgilerini yeni nesil kimlik kartlarına entegre ederek araç kullanmalarına imkân tanıyan uygulama, sahada yaşanan bilgi eksikliği nedeniyle tartışma konusu oldu.
Son günlerde bazı sürücülere, yasal olarak hakları olmasına rağmen "ehliyetsiz araç kullanmak" gerekçesiyle 18 bin 678 TL’ye varan para cezaları kesildiği bildiriliyor.
Uygulamanın amacı vatandaşlara kolaylık sağlamak olsa da, trafik ekiplerinin sistemden habersiz olması nedeniyle cezalarla karşı karşıya kalan sürücüler sosyal medyada tepkilerini dile getiriyor. Konuya ilişkin görüntüler ve paylaşımlar kamuoyunda geniş yankı uyandırdı.
İçişleri Bakanlığı’nın “Ehliyet Özellikli Kimlik Kartı” projesi, 2020 yılında yürürlüğe girdi. Bu sistem sayesinde sürücüler, ehliyetlerini fiziksel olarak yanlarında taşımak zorunda kalmadan yalnızca kimlik kartları ile trafikte yer alabiliyor. Uygulama, Nüfus ve Vatandaşlık İşleri Genel Müdürlüğü üzerinden yapılan tanımlamayla aktif hale getiriliyor.
Resmî verilere göre bugüne kadar 10 milyonun üzerinde kişi ehliyet bilgilerini kimlik kartına entegre ettirdi. Ancak sistemin sahada tam anlamıyla benimsenmemesi, uygulamayı kullanan vatandaşlar için mağduriyete yol açıyor.
DENETİMLERDE BİLGİ EKSİKLİĞİ SORUN YARATIYOR
Gelen şikayetlere göre, bazı trafik ekipleri kimlik kartına tanımlı ehliyeti geçerli belge olarak kabul etmeyerek ceza işlemi uyguluyor. Özellikle çevirmelerde, sürücülerin “Ehliyetim kimliğime entegre” açıklamaları dikkate alınmıyor. Bunun yerine, fiziksel sürücü belgesinin ibraz edilmediği gerekçesiyle yüksek meblağlı cezalar yazılıyor.
Uzmanlar, sistemin merkezde uygulanabilir hale getirilmesine rağmen sahadaki uygulayıcı birimlerin yeterince bilgilendirilmemiş olmasının sorunun temel kaynağı olduğunu belirtiyor. Emniyet personeline güncel mevzuatlar konusunda kapsamlı eğitim verilmemesinin ciddi hak ihlallerine neden olduğu vurgulanıyor.
SOSYAL MEDYADA GÜNDEM YARATAN CEZA: 18 BİN 678 TL
Son olarak bir motosiklet sürücüsünün yaşadığı olay, sosyal medyada binlerce kullanıcı tarafından paylaşıldı. Kimliğine entegre edilmiş ehliyeti bulunan sürücü, polis kontrolü sırasında durduruldu. Durumu izah etmesine rağmen görevli polis tarafından "ehliyetsiz araç kullanmak" gerekçesiyle 18 bin 678 TL idari para cezası kesildi. Söz konusu olay, uygulamanın kamu kurumlarında eş zamanlı ve eş düzeyde hayata geçirilmediğini ortaya koydu.
YASAL HAKLAR UYGULAMADA TANINMIYOR
Mevzuata göre, ehliyet bilgilerini yeni nesil çipli kimlik kartına entegre ettirmiş olan bireyler, fiziki sürücü belgesi taşımak zorunda değil. Kimlik kartı üzerindeki çip aracılığıyla trafik ekipleri sistem üzerinden sürücünün ehliyet bilgilerine ulaşabiliyor. Ancak mevcut sorun, bu altyapının bazı denetim noktalarında kullanılmaması ve görevli personelin uygulama konusunda bilgi sahibi olmaması.
Sivil toplum kuruluşları ve vatandaşlar, söz konusu uygulamanın sahada standart şekilde işletilmesi için Emniyet Genel Müdürlüğü ve İçişleri Bakanlığı’na çağrıda bulunuyor. Denetim personelinin dijital sistemleri tanıyacak şekilde eğitilmesi gerektiği ifade edilirken, haksız yere kesilen cezaların da iptal edilmesi gerektiği belirtiliyor.
Hukukçular ise benzer mağduriyet yaşayan kişilerin idari para cezalarına karşı Sulh Ceza Hâkimlikleri nezdinde itiraz hakkını kullanabileceklerini hatırlatıyor.
Vatandaşa kolaylık sağlama amacıyla başlatılan ehliyet-kimlik birleştirme uygulaması, sahadaki bilgi eksikliği nedeniyle cezaya dönüşüyor. Uygulamanın amacına ulaşabilmesi için hem kamu personeline kapsamlı eğitim verilmesi hem de hatalı cezaların telafi edilmesi yönünde adım atılması gerektiği ifade ediliyor.
