Türkiye’nin tanınmış ceza hukukçusu Prof. Dr. Ersan Şen’in resmi internet sitesinde kaleme aldığı “Memleketin ve Kamu Kaynaklarının Kanayan Yarası: Pazarlık Usulü ile Yapılan Kamu İhaleleri” başlıklı yazısında, pazarlık usulü ihalelerde Yozgat Belediyesi’nin de sıklıkla kullandığı 21/f ile ilgili şu bilgileri veriyor:
MEMLEKETİN VE KAMU KAYNAKLARININ KANAYAN YARASI:
PAZARLIK USULÜ İLE YAPILAN KAMU İHALELERİ
“Öncelikle belirtmemiz gerekir ki, pazarlık usulünün bu kadar sık kullanılması başlı başına 4734 sayılı Kanunun sistematiğine aykırıdır; zira Kanunun 18. maddesinde belirlenen ihale usulleri arasında öncelikle açık ihale usulünün uygulanması gerekmektedir.
Pazarlık usulünün uygulanacağı ilk halin “açık ihale ve belli istekliler arasında ihale usulü sonucunda teklif çıkmaması” olarak düzenlenmesi de pazarlık usulünün diğer ihale usullerinden sonra kullanılması gereken bir usul olduğunu göstermektedir. Ancak basına yansıyan açık kaynak bilgileri, pazarlık ihale usulünün oldukça sık kullanıldığını göstermektedir.
Pazarlık usulünde adet olarak en çok kullanılan m. 21/1-f’de alım için herhangi bir şart/kriter belirlenmemiş, yalnızca parasal bir limit belirlenmiştir. Hiçbir şart olmaksızın uygulanabilme özelliği dikkate alındığında, m.21/1-f’nin ihale ilkelerine en çok zarar veren düzenlemelerden olduğu söylenebilir.
Her ne kadar bir üst limit olduğu için görece küçük olsa da uygulama sıklığı ile birlikte kayda değer bir tutarın bu bent uyarınca harcanması potansiyeli bulunmaktadır.
4734 sayılı Kanunun 21. maddesinin 2. fıkrasına göre; 21. maddeye göre yapılan alımların hem sayı ve hem de tutar olarak nerede ise tamamını oluşturan (b), (c) ve (f) bendinde ihalenin ilan zorunluluğu bulunmamaktadır.
PAZARLIK USULÜ İLE YAPILAN İHALELERİN
BÜYÜK BİR KISMI İLAN EDİLMEMEKTEDİR
Bu konuda idareye bir takdir yetkisinin bırakıldığı görülmektedir. Ancak Kamu Alımları İzleme Raporu’na göre, pazarlık usulü ile yapılan ihalelerin büyük bir kısmı ilan edilmemektedir. Bu bir yılda harcanan toplam ihale bedelinin yaklaşık %30’unun, yani yaklaşık 70 milyar TL’nin ilan edilmeyen ihalelerle devletin kasasından çıktığını ortaya koymaktadır.
Bir ihalenin ilan edilmediği durumda, açıklık, şeffaflık ve kamuoyu denetimi gibi ilkelerin sağlanması oldukça güçleşmektedir. Ayrıca bir ihalenin ilan edilmemesi o ihaleden yalnızca idare tarafından çağrılan kişilerin haberdar olmasına, başka firmaların katılması imkanının ortadan kalkmasına ve bu da serbest rekabet ilkesinin uygulanamamasına neden olmaktadır. Bu sebeple; ilanı yapılmadan bu kadar büyük bir tutarın kamu bütçesinden harcanması, m.21/1-b usulünü denetlenmesi mümkün olmayan kapalı devre bir sistem haline getirmektedir.” (Haber Merkezi)
