95 BİN BAŞVURU

Yozgatlı yatırımcılara ilaç gibi gelecek!

Anayasa Mahkemesi Başkanı Zühtü Arslan, Adalet Bakanlığı Yozgat Personel Eğitim Merkezi'nde düzenlenen "Bireysel Başvurularda İnceleme Usulleri" konulu panele katıldı. 
Düzenlenen panele Vali Ziya Polat, Belediye Başkanı Celal Köse, Cumhuriyet Başsavcısı Recep Sevgili, Anayasa Mahkemesi Başkanvekili Hasan Tahsin Gökcan, Anayasa Mahkemesi üyeleri Engin Yıldırım, Muammer Topal,  Basri Bağcı, Yusuf Şevki Hakyemez, Bozok Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Ahmet Karadağ, Baro Başkanı Muhsin Ayanoğlu, yargı mensupları, avukatlar ve öğrenciler katılım sağladı.
Panelin açılış konuşmasını Baro Başkanı Muhsin Ayanoğlu yaptı. 
Anayasa Mahkemesi Başkanı Zühtü Arslan’a panele katılım sağladıkları için teşekkür eden Ayanoğlu yapmış olduğu konuşmada; bireysel başvurunun 12 Eylül 2010 tarihinde yapılan halk oylaması neticesinde 23 Eylül 2012 tarihinden itibaren hukuk sistemine girdiğini söyledi.
Cumhuriyet Başsavcısı Recep Sevgili, görevlerinin önemine değinerek, bireysel başvurunun panelde ele alınmasının önemli olduğunu belirtti. 
Vali Ziya Polat ise yapmış olduğu konuşmada, Yozgat’ın insanın devletine ve milletine bağlı yiğit bir şehir olduğunu söyledi.
Polat, Anayasa Mahkemesi Başkanı Zühtü Arslan ve beraberindeki heyeti Yozgat’ta ağırlamaktan duyduğu memnuniyeti dile getirdi.
“TÜM İLAHİ NİMETLERE SAHİP OLURLAR”
Anayasa Mahkemesi Başkanı Zühtü Arslan, devletin bir anlamda varlık sebebi olan insanların mutluluğuna hizmet edebilmesin de hukukun hâkimiyetine bağlı olduğunu belirterek, “Nitekim Platon, bu kez Kanunlar adlı eserinde devletin başarısının hukukun yönetimin efendisi olmasıyla mümkün olduğunu söyler. Platon’a göre ancak hukukun üstünlüğünün sağlandığı ve yöneticilerin hukukun hizmetkârı olduğu bir yerde devlet ayakta kalabilir.” ifadelerini kullandı.
İnsanın huzur ve mutluluk arayışı kadim bir mesele olduğunun altını çizen, Arslan, “Toplumu ve onun örgütlü hâli olan devleti ortaya çıkaran da esasen bu arayıştır. Bundan 2 bin 500 yıl önce Platon, devlet olarak dilimize çevrilen kitabında adil ve iyi yönetilen devletin amacının toplumun sadece bir kesiminin değil, tamamının mutluluğunu sağlamak olduğunu söylemiştir. Farabî, Platon’un bu görüşlerini daha da geliştirmiş, kendinde değer ve “mutlak iyi” olarak tanımladığı mutluluğun elde edilmesini erdemli toplumun ve erdemli devletin temel amacı olarak ortaya koymuştur. Kuşkusuz devletin bir anlamda varlık sebebi olan insanların mutluluğuna hizmet edebilmesi de hukukun hâkimiyetine bağlıdır. Nitekim Platon, bu kez Kanunlar adlı eserinde devletin başarısının hukukun yönetimin efendisi olmasıyla mümkün olduğunu söyler. Platon’a göre ancak hukukun üstünlüğünün sağlandığı ve yöneticilerin hukukun hizmetkârı olduğu bir yerde devlet ayakta kalabilir. Böyle bir ülkede “insanlar devletin üzerine sağanak halinde yağan tüm ilahi nimetlere sahip olurlar”.” dedi.
Huzur ve mutluluk içinde yaşamanın şartlarından biri sahip olunan hak ve özgürlüklerin korunması olduğunu ifade eden Arslan, “ Yaşam hakkından ifade özgürlüğüne kadar haklarımız ve özgürlüklerimiz gereği gibi korunmadığında mutluluk içinde varlığımızı sürdürmemiz mümkün değildir. Bu nedenle Anayasa’nın ‘Temel hak ve hürriyetlerin korunması’ kenar başlıklı 40. maddesi uyarınca anayasal hakları ihlal edilen 'herkes, yetkili makama geciktirilmeden başvurma imkânının sağlanmasını isteme hakkına sahiptir.’ ‘Etkili başvuru hakkı’ olarak bilinen bu anayasal hakkın özel görünümlerinden biri bireysel başvuru hakkıdır. Anayasa’nın 148. maddesine 2010 yılında eklenen hükümlerle tanınan bireysel başvuru, bizatihi bir hak olmanın yanında diğer tüm temel hak ve özgürlüklerin korunmasının da en etkili aracıdır. Bu yüzden Anayasa Mahkemesi kararlarında belirtildiği üzere idari ve yargısal kuruluşlar, temel hak veya özgürlüklerinin ihlal edildiğini düşünen kişilerin bu yola başvurmalarını engelleyici veya zorlaştırıcı tutum ve davranışlardan kaçınmakla yükümlüdür. İdari ve yargısal otoritelerin aldıkları idari veya fiilî tedbirlerle kişilerin bireysel başvuru yapmalarını engellemesi ya da zorlaştırması bireysel başvuru hakkının ihlaline yol açabilmektedir.” şeklinde konuştu. 
“İŞ BİRLİĞİNİ ZORUNLU KILMAKTADIR”
Bireysel başvuru bireysel ve toplumsal hayatın her alanına dokunan, kamu hukuku ve özel hukukun kural ve kurumlarının hak eksenli yaklaşımla yeniden yorumlanmasını sağlayan bir hak arama yoludur diyen Arslan, “Bireysel başvurunun hukuk sisteminin tamamını ilgilendiren bu kapsayıcı özelliği, sistemin tüm aktörlerinin iş birliğini zorunlu kılmaktadır. Başka bir ifadeyle her fırsatta söylediğimiz gibi bireysel başvurunun başarısı sistemin bütün unsurlarının uyumlu şekilde çalışmasını gerektirmektedir. Bunun için bireysel başvuruyu yapanlardan karara bağlayanlara, kararı uygulamakla görevli olan idari ve yargısal mercilerden ihlale sebep olan kanunları değiştirmek durumunda olan yasama organına kadar tüm kurum, kuruluş ve kişilere önemli sorumluluklar düşmektedir. Bu vesileyle avukatlarımıza da önemli görevler düştüğünü belirtmek isterim. Bilindiği üzere bireysel başvurunun avukatla yapılması zorunluluğu bulunmamaktadır. Bireysel başvuru kapsamında kalan bir hakkının veya özgürlüğünün ihlal edildiğini düşünen herkes avukat olmadan da bireysel başvuru yapabilir.” ifadelerini kullandı.
“HER GEÇEN GÜN ARTIYOR”
Anayasa Mahkemesine vekille yapılan bireysel başvuru sayılarında her geçen gün artış olduğunu söyleyen Arslan, “Bireysel başvurunun uygulamaya geçtiği 2012 yılında vekille yapılan başvuruların toplam başvurulara oranı yüzde 43 iken, bu oran sonraki yıllarda ciddi şekilde yükselmiştir. 2021 yılında yapılan başvuruların yüzde 75’i, bu yıl yapılan 95 bin başvurunun da yaklaşık yüzde 80’i vekille yapılmıştır. Bu oranlar avukatların bireysel başvuruda oynadığı rolün ne kadar önemli olduğunu göstermektedir. Her konuda olduğu gibi bireysel başvuruda da başlangıç önemlidir. Yapılan başvurunun başarısı öncelikle başvuru formunun çok iyi doldurulmasına, meramın iyi anlatılmasına bağlıdır. Bu kapsamda öncelikle belirtmek gerekir ki başvuru formlarının hatırı sayılır bir kısmı olması gereken kaliteden uzak durumdadır. Maalesef her konuda olduğu gibi bireysel başvuru formunu doldururken de hazırlanan kılavuzu okumuyoruz. Hâlbuki Mahkememizin internet sitesinde bulunan başvuru kılavuzu okunsa çok daha kaliteli başvuru yapılması mümkün olacaktır.” dedi. 
“ZORUNLU OLAN BİR HAKTIR”
Arslan, “Avukatlarımız hâlâ büyük ölçüde, muhtemelen mesleki alışkanlıkları gereği, bir istinaf ya da temyiz dilekçesi yazar gibi başvuru formunu dolduruyorlar. Oysa sürekli vurguladığımız gibi bireysel başvuru bir istinaf ya da temyiz kanun yolu değildir. Anayasa Mahkemesi de bireysel başvuruda istinaf ya da temyizden sonra mutlaka gidilmesi gereken bir süper temyiz mercii değildir. Bu noktada vekille yapılan bireysel başvuru örneklerinden hareketle bazı tespitlerimi sizlerle paylaşmak istiyorum. Bilhassa üç konuda bazı eksikliklerin olduğu söylenebilir. Öncelikle bireysel başvuru kural olarak ihlale ilişkin nihai kararın tebliğinden değil öğrenilmesinden itibaren 30 gün içinde kullanılması zorunlu olan bir haktır. Başvurucu ve vekillerin süreyi kaçırmama konusunda hassas davranmaları gerekmektedir. İkinci olarak başvuru yollarının tüketilmesi bireysel başvuru hakkının kullanılabilmesi için zorunlu anayasal şarttır. Bireysel başvurunun ikincilliği ilkesi gereğince esas olan ihlalin derece mahkemeleri önünde giderilmesidir. Bu nedenle derece mahkemeleri önünde dile getirilmeyen şikâyetlerin bireysel başvuru yoluyla Anayasa Mahkemesine taşınması durumunda başvuru yollarının tüketilmemesi durumu ortaya çıkabilmektedir. Üçüncü olarak da başvuru formunda şikâyetlerin maddi ve hukuki olarak temellendirilmesi gerekir. Anayasa Mahkemesi kararlarında ifade edildiği gibi başvurucular bir yandan 'şikâyetlerine konu temel olay ve olguları açıklamak, bunlara ilişkin delilleri Anayasa Mahkemesine sunmak’, diğer yandan da 'temel hak ve özgürlüklerden hangisinin hangi nedenle ihlal edildiğini özü itibarıyla açıklamak’ durumundadır. Bu yapılmadığı takdirde başvurular temellendirilmemiş şikâyet olduğu gerekçesiyle kabul edilemez bulunabilmektedir.” diye konuştu.
“EN ETKİLİ ARAÇLARINDAN BİRİ”
Sonuç olarak belirtmek isterim ki toplumsal ve siyasal bakımdan gelişmişliğin en temel ölçütlerinden biri insanların temel hak ve özgürlüklerinin etkili şekilde korunmasıdır diyen Arslan, “Bu bağlamda 10 yıl önce hukuk sistemimize giren bireysel başvuru, temel hak ve özgürlüklerin korunmasının en etkili araçlarından biri hâline gelmiştir. Toplumun her kesiminden yapılan başvurularda Anayasa Mahkemesinin hak eksenli yaklaşımla verdiği kararlar, Farabi’nin kastettiği manada, insanımızın mutluluğuna hatırı sayılır katkılar yapmıştır ve yapmaya devam etmektedir. Bu duygu ve düşüncelerle sözlerime son verirken panelin düzenlenmesinde emeği geçen herkese, bilhassa sunumlarıyla toplantıya katkı yapacak olan değerli başraportörlerimize ve tüm katılımcılara teşekkür ediyorum. Toplantımızın başarılı ve verimli geçmesini diliyor, hepinize sağlık ve afiyet diliyorum.” dedi. 
»Muhammed Üstüntaş