Yozgat’ta vatandaşların vazgeçilmezleri arasında yer alan ceviz birçok yerde kullanılıyor. Tatlıdan tuzluya yemekten pastaya, kuruyemişten atıştırmalığa kadar birçok alanda tüketilen ceviz, Yozgat’ta evlerin vazgeçilmez besini arasında yer alıyor.
Omega 3 içeriğiyle güçlü bir besin olan ceviz, kolesterol düşürücü bir etkiye sahiptir. Ancak yüksek kalorisi nedeniyle dikkatli tüketilmelidir.
Ağaçta yetişen ve kendine has bir kokuya sahip olan ceviz, besin değerleri yüksek gıdaların başında gelir. Alternatif tıpta kullanılan önemli besinlerden biridir. İçerisinde bol miktarda vitamin, mineral ve yağ asitleri bulunur. Özellikle omega-3 yağ asidi bakımında oldukça zengindir. Ceviz ile vücudun ihtiyaç duyduğu yağ asidinin çoğu karşılanır. Aynı zamanda E vitamini, demir, folik asit, magnezyum, fosfor, potasyum, çinko da bulunmaktadır. Ceviz, düzenli tüketildiğinde vücudun birçok bölümüne katkı sağlar. Önemli lif kaynaklarında biri olduğu içinde kilo vermek isteyenler tarafından sıklıkla tüketilir.
CEVİZİN FAYDALARI NELERDİR?
Ceviz, hem omega 3 hem de E vitamini içerdiği için çift etkisi ile bağışıklık sistemini güçlendirir. Sonbahar aylarında bol bol tüketilmesi gereken taze ceviz, balık yemeyen kişiler ve vejetaryenler için iyi bir omega 3 ve protein kaynağıdır.
Cevizde bulunan polifenolik bileşikler ve fitokimyasal maddeler vücuttaki iltihaplanmanın etkilerini azaltır. Bu kardiyovasküler rahatsızlıklar ve kansere karşı güçlü bir önlemdir. Yaş ceviz de olsa kuru ceviz de olsa bu lezzetli yemiş tahmin edilenden daha çok faydalıdır. Yaklaşık 7 ceviz; günlük tüketilmesi önerilen kalsiyum miktarının yüzde 3’ü, demirin yüzde 10’u, potasyumun yüzde 5’i, magnezyumun yüzde 14’ü, folatın yüzde 7’sini içerir.
Manganez, bakır, fosfor, magnezyum, B6 vitamini ve demir içeren cevizin faydaları şöyle sıralanabilir:
Hafızayı güçlendirir: Omega 3 ve omega 6 yağ asitleri, cevizi kaliteli yağ asitleri açısından güçlü kılar. Bunlar hafızayı ve bilişsel işlevi geliştirmeye yardımcı olabilir. Ceviz şekliyle beyini hatırlarken bunun hakkını verir. Beyin sağlığını korumada etkilidir. Omega 3 yağ asitleri, motor işlevini geliştirmek için faydalı olabilir.
Depresyona karşı koruyabilir: Sağlıklı bir diyet, depresyona karşı koruma görevi görebilir. Düşük omega 3 tüketimi her zaman depresyona karşı kişiyi savunmasız bırakacağından ceviz, bu gücüyle koruma kalkanı olabilir.
Kansere karşı etkili: Ceviz, kabuklular arasında en yüksek antioksidana sahip yemiştir. Bu özelliği sayesinde cevizin meme ve prostat kanserlerinin ilerlemesinin önüne geçebileceği düşünülür.
Kilo kontrolü sağlar: Ceviz, uzun süre tok tutmayı sağlayan lif, protein ve yağ içeren bir besindir. Elbette bu da cevizi, sağlıklı bir atıştırmalık yapar. Özellikle çoğu düşük kalorili atıştırmalıktan ya da paketli diğer ürünlerden üstün kılar. ‘Tatlı krizi’ yaşadığınız durumlarda da şeker ihtiyacı yerine enerjinizi yükseltecek B grubu vitaminleri barındıran cevizi tüketebilirsiniz. ABD’de yürütülen ulusal bir araştırmada, ceviz v.b. kuru yemişlerin tüketiminde günlük yarım porsiyonluk artışın düşük obezite riski ile ilişkili, kilo koruma ve kilo verme ile de pozitif ilişkili olduğu görülmüştür. Sağlıklı bir ara öğün için yoğurt ve cevizi birlikte tüketebilirsiniz. Bir avuç ceviz günlük enerji ihtiyacınızın yüzde 10’unu karşılar. Bu nedenle de sağlıklı yağ olmasına rağmen dikkatli tüketilmelidir.
Kemik sağlığını korur: Ciddi bakır eksikliği, düşük kemik mineral yoğunluğu ve kemikleri kırılmalara karşı dayanıksız hale getiren osteoporoz (kemik erimesi) riskinin artmasıyla ilişkilidir. Ceviz iyi bir bakır kaynağıdır. Bakır, ayrıca vücuttaki kolajen ve özellikle bağ dokusu için önemli olan elastinin korunmasında önemli bir rol oynar. Böylece vücut, hasarlı bağ dokusu ve kemiğin yapı taşı olan kolajeni üretebilir. Cevizdeki manganezin yine kalsiyum ve bakır mineraliyle birlikte osteoporoza karşı faydalı olduğu bilinir. Magnezyum ise kalsiyumun kemik tarafından emilmesine yardımcı olarak kemik oluşumunu destekler.
Uykuyu düzenler: Ceviz, uykuyu düzene koyan melatonin hormonu salgılanmasına yardımcı olur. Hatta cevizde biyolojik olarak kullanılabilir şekilde melatonin mevcuttur. İyi ve kaliteli bir uyku uyuyabilmek için akşam yemeklerinizde ceviz tüketebilirsiniz.
Cilt sağlığına faydalı: Cevizin cilde faydaları en çok merak edilen konulardan biri. Ceviz aslında hem tırnakları hem de saçları güçlendirici bir özelliğe sahiptir. Ceviz, saçların ve tırnakların daha güçlü büyümesinde biyotin veya B7 vitamini içeriğiyle etkili olurken saç kaybının önlenmesinde de görev alır. E vitamini içeriği ise yine saçların ve tırnakların parlamasına yardımcı olur. Ayrıca antioksidan ve E vitamini cildin daha genç ve sağlıklı görünmesinde destekçi olabilir. Kuru cilde sahip kişiler, doktor onayıyla ceviz yağını direkt olarak ciltlerine de uygulayabilirler.
Gebelikte cevizin faydaları: Tuzsuz olarak kavrulmuş cevizde bulunan B vitaminleri gebelikte fetal büyüme için faydalıdır. Avrupa Epidemoloji Dergisi’nde yayınlanan bir araştırmaya göre, hamile kadınların ilk 3 ayında ceviz dahil kuru yemişleri çokça tüketmesi, çocuğun nörogelişminde iyi etki ettiği görüldü. Konuyla ilgili araştırmalar sürüyor. Gebelikte ceviz tüketiminin doktor kontrolünde belirtilen miktarda olması önemlidir.
CEVİZİN ZARARLARI NELERDİR?
Cevizin faydaları olduğu kadar zararları da olabilir. Aşırı ceviz tüketimi, oksalat içeriği nedeniyle böbrek taşına neden olabilir. Ayrıca ceviz, alerjik bünyeler için de riskli olabilir. Kabuklu yemişlere alerjiniz varsa mutlaka ceviz yerken dikkatli olun. Kaşıntılı bir ağız, yutkunma güçlüğü cevize alerjinizin göstergeleri olabilir. Anafilaktik şok ile birlikte ölüme götürebilir.
Aşırı ceviz tüketimi ishale ve mide bulantısına sebep olabilir. Bu özellikle irritabl bağırsak sendromu (İBS) olarak kişilerde daha dikkatli olunması gereken bir konudur.
Çocuklar için boğaza kaçması nedeniyle bu tür besinleri tüketmek tehlikeli olabilir.
Yine ceviz yüksek kalorisi nedeniyle aşırı tüketildiğinde kilo alımına neden olabilir.
CEVİZ HANGİ KOŞULLARDA SAKLANMALIDIR?
Cevizin kabuğunu kırmadan serin, karanlık, kuru yerde ve ağzı hava almayacak kapalı bir kapta saklamanız ömrünü uzatır. 4-5 santigrat derece buzdolabında ya da 0 santigrat derecenin altında buzlukta 1 yıl saklanabilirler. Oda sıcaklığında saklamak istiyorsanız, 48 saat boyunca -18 derecede öncelikle dondurursanız mikroorganizmaların ölmesi sağlanabilir. Uzun süre sıcağa maruz kalan ceviz sertleşebilir. Bu da cevizin acı bir tada sahip olmasına neden olur. Ayrıca ceviz kokuyu kolay çeken bir gıdadır. Bu nedenle kokulu yiyeceklerle birlikte aynı yerde tutulmaması önerilir. Fazla buruşuk görünümlü ise ceviz bozulmuş demektir.
