Yozgatlı çiftçileri uyaran Başkan İsmail Açıkgöz ile Müdür Tanju Özkaya, pas hastalığına dikkat çekerek önümüzdeki günlerde hava sıcaklıklarının da artmasıyla birlikte pas hastalıklarında artış gözleneceğini söylediler.
Çiftçilerin ekinlerini kontrol etmesini isteyen Başkan Açıkgöz ve Müdür Özkaya, sarı pas hastalığının ekinlere büyük zarar verdiğinin altını çizdiler.
Açıkgöz ve Özkaya, ekinlerin zarar görmemesi için çiftçilerin dikkatli olması gerektiğini belirtip hastalıkla ilgili yapılması gerekenleri anlattılar.
“SAĞLIKLI BİTKİLERİ DE ETKİSİ ALTINA ALIR”
Hastalık hakkında bilgilendirici açıklama yapan Açıkgöz, “İlimizde de çiftçiler tarafından kınacık olarak bilinen sarı pastır. Sarı pas hastalığı, ilkbaharla birlikte buğday, arpa, çavdar gibi hububatlarda görülür. Yaprakların üst yüzeylerinde dikiş izini andıran sarı renkli püstüllerle kendini belli eden bu hastalık, rüzgârın etkisiyle yayılıp çevredeki sağlıklı bitkileri de etkisi altına alır. Hastalığın şiddetli olduğu yıllarda sporlar başakların kavuz ve kılçıkları üzerinde de görülebilir. Bunun sonucunda hem verim kaybı, hem de zayıf daneler görülür ve kalite düşer. İlkbaharda yüzde 90 nem ve 15-20 derece sıcaklık hastalığın gelişimi için uygun ortamdır. Buğday pas hastalıkları ile mücadelede çiftçilerimiz öncelikle kültürel önlem olarak sık ekim yapmamalıdır. Yabancı ot mücadelesi zamanında yapılmalı ve tarlaya gereğinden fazla azotlu gübre verilmemelidir. Pas hastalıklarına karşı dayanıklı buğday çeşitleri kullanmalıdır” ifadelerini kullandı.
“HASTALIĞIN SEYRİ DİKKATLE İZLENMELİ”
Sarı pas hastalığına karşı kimyasal mücadelenin büyük önem taşıdığını belirten Açıkgöz, “ Kimyasal mücadele, ilk pas püsküllerinin görülmeye başlayıp, bitkinin üst tarafına doğru ilerlediği durumlarda üst yaprakların özellikle bayrak yaprağının hastalıkla bulaşmasını engellemek amacıyla yeşil aksam ilaçlaması şeklinde önerilmektedir. İlk ilaçlamadan sonra hastalığın seyrini dikkatle izlemek gerekir. Pas oluşumunun devam etmesi durumunda yapılacak ikinci bir ilaçlama genellikle sorunu çözmektedir. Ancak iklim şartları bazen ikinci ilaçlamaya rağmen hastalığın devam etmesine neden olmaktadır. Nem ve sıcaklığın sarı pas lehine olduğu ve hastalığın bir salgına dönüşme ihtimalinin görüldüğü durumlarda üçüncü bir ilaçlama da zorunlu hale gelebilir. Ancak hasat tarihine en geç 1 ay kala, bitki olgunlaşma dönemine girdiğinden dolayı ilaçlama yapılmamalıdır. Sarı pasa karşı ilaçlama; yaprakların ve sapın yüzeyi ilaçlı su ile kaplanacak şekilde yapılmalıdır. Çiftçilerimiz bu günlerde ürün kayıplarını engellemek için, zaman geçirmeden gerekli kontrolleri yaparak mücadeleye başlamaları gerekmektedir” şeklinde konuştu.
ÖZKAYA DA UYARDI
Yozgat'ın tarımsal üretimde önemli bir merkez olduğunu kaydeden İl Müdürü Tanju Özkaya, “Artık günümüzde 1 kg ürün dahi çok kıymetlidir. İlimiz bu yılki iklim koşulları düşünüldüğünde buğdayda pas, Septorya yaprak lekesi gibi yaprak hastalıkları konusunda gerekli tedbirlerin alınması gerekmektedir. Bu kapsamda ilimiz Bitki sağlığı teknik elemanlarımız tarafından gerekli surveyler yapılarak üreticilerimiz bilgilendirilmektedir. Bu konuyu üreticilerimizin önemsemesi ve tarlarını kontrol ederek gerekli tedbirleri almaları gerekmektedir. Hasada bir ay kala bitki olgunlaşma dönemine girdiğinde ilaçlama yapılmamalıdır. Bu bağlamda tüm il ve ilçe müdürlüklerimizden yardım alınabilir. Tüm ekiplerimizi sahada çalışmalarına devam etmektedir. 2023 Yılı Bitki Sağlığı Uygulama programı kapsamında il ve ilçe müdürlüklerinde bitki sağlığında görevli teknik ekipler tarafından buğday hastalık ve zararlıları ile ilgili survey çalışmaları yapılıyor. Önümüzdeki günlerde hava sıcaklıklarının da artmasıyla birlikte pas hastalıklarında artış gözlenecektir. Söz konusu hastalıklar ile ilgili köy muhtarlıklarımız çiftçi mektuplarıyla bilgilendirilmekte olup aynı zamanda il ve ilçe müdürlüğümüze geldikleri takdirde de gerekli bilgilendirilmeler yapılmaktadır” dedi.
“YAĞIŞ HASTALIĞIN OLUŞMASINI TETİKLER”
Yozgat iklim koşullarının düşünüldüğünde, pas hastalıklarının önemli kayıplara neden olduğunu da vurgulayan Özkaya, pas hastalıklarının çeşitleri hakkında konuştu. Özkaya, “Sarı pas, pasların en erken görülenidir. Ülkemizde buğdayın en önemli pas hastalığıdır. Buğdayın sap, başak ve yapraklarında görülebilirse de asıl yeri yapraklardır. Yaprağın üst yüzeyinde makine dikişi gibi sarı püstüller oluşturur. Bu püstüllerin dizilişi bir çizgiyi andırdığı için bu pasa Çizgi Pası da denilir. Yüksek nem veya yağış hastalığın oluşmasını tetikler. Hastalığın oluşması için uygun değer sıcaklık 10-15 derecededir. Kahverengi pas genellikle yapraklarda görülür, bu yüzden Yaprak Pası olarak da isimlendirilir. Portakal sarısı veya yanık kahverengi rengindeki püstüller yaprak yüzeyine gelişi güzel dağılmış noktacıklar şeklindedir. İlkbaharda yazlık sporlar 10-18 derecede ve yüksek nemde enfeksiyon oluşturur. Bu pas genellikle sarı pastan sonra, kara pastan önce görülür. Şeytan minaresi ve çayır sedefi bitkileri etmene ara konukçuluk eder. Kara pas, en son görülen pas hastalığıdır. Koyu kırmızı, kahverengi püstüller yaprağın iki yüzünde, sapta ve başakta oluşabilir. Püstülleri meydana getiren ürediospor kümeleri epidermisi yırtıp çıktığında bitki yüzeyi pürüzlü ve yırtık bir görünüş alır. Yüzde 96'nınüzerinde orantılı nem ve 20 dereceye yakın sıcaklıkta hastalık gelişir. Kara pas kardeşlenmeyi azaltır, daneağırlığı ve kalitesini düşürür. Hastalığa uygun şartlarda bütün ürün kaybedilebilir. Ara konukçuları berberis ve mahonia bitkileridir” diye konuştu.
“PASA DAYANIKLI ÇEŞİTLER EKİLMELİ”
Hastalıkla kültürel ve kimyasal mücadele etmenin yollarını anlatan Özkaya, şu şekilde konuştu: “Sık ekimden kaçınılmalıdır. Yabancı ot mücadelesi tekniğine uygun ve zamanında yapılmalıdır. Gübreleme toprak analizi sonucuna göre yapılmalıdır. Pasa dayanıklı ve sertifikalı buğday çeşitleri ekilmelidir. İklim koşulları hastalığın gelişmesine uygun gidiyor ve ilk hastalık belirtileri görüldüğünde özellikle bayrak yaprağına hastalığın bulaşmasını engellemek amacıyla yeşil aksam ilaçlanmasına başlanılmalıdır. Hasada bir ay kala bitki olgunlaşma dönemine girdiğinde ilaçlama yapılmamalıdır. İlaç tavsiyesi için il ve ilçe Müdürlüklerimize başvuruda bulunabilir.” Alpaslan Demir
