Keskin kokusuyla ünlü olan sarımsak beden temizliği açısından oldukça faydalı ve sıklıkla tüketilen otsu bir bitki çeşididir. Sarımsak, sağlık açısından pek çok faydası olan bir bitkidir. İçerisinde bulunan aktif bileşikler sayesinde antimikrobiyal, antioksidan, antienflamatuar ve antikanser etkilere sahiptir.
Yozgat’ta kış aylarının gelmesi ile birlikte vatandaşlar sarımsak tüketimini arttırdı. Sağlık açısında faydaları saymakla bitmeyen sarımsak Yozgat’ta her evde tüketiliyor. Özellikte doğal antibiyotik olarak bilinen sarımsak Yozgat’ta nerdeyse her yemekte kullanılıyor.
SARIMSAĞIN FAYDALARI
Sarımsak, geçmiş çağlardan bu yana sağlığa olan faydalarıyla bilinen ve gerek sağlığın geliştirilmesi gerekse lezzet amaçlı olarak sıklıkla kullanılan besinlerden bir tanesidir. Halk arasında doğal antibiyotik olarak da adlandırılan sarımsağın sağlık üzerindeki olumlu etkileri saymakla bitmediği gibi her geçen gün yeni bir faydası daha keşfedilmeye devam etmektedir. Antibakteriyel özelliği sayesinde sarımsak, vücudu enfeksiyonlara karşı korur. Özellikle kış aylarında sıklıkla karşılaşılan soğuk algınlığından korunmada ve hastalıkların iyileştirilmesinde sarımsak oldukça etkilidir. Ülkemizde birçok bölgede kış aylarında soğuk algınlığına bireylerin ilaç içer gibi sarımsak yuttuğu görülür. Bu da sarımsağın geçmişten bugüne hastalıklara karşı koruyucu olarak kabul edildiğinin bir göstergesidir. Kalp ve damar hastalıkları, kanserler ve diyabet gibi pek çok hastalık üzerinde de olumlu etkileri bulunması nedeniyle sarımsak, özel bir hastalığı nedeniyle sarımsak tüketmemesi gereken hastalar haricinde yediden yetmişe tüm bireyler tarafından güvenle tüketilebilen çok değerli bir besindir.
Pek çok hastalığa karşı vücudu korumaya yardımcı doğal besinlerden bir tanesi olan sarımsak; saç ve tırnak sağlığının korunması, kanserden korunma, cinsel sağlığın korunması, kilo kontrolünün sağlanması, kalp ve damar hastalıkları ile diyabet gibi kronik hastalıklara karşı korunma gibi pek çok alanda faydalara sahiptir. Bu faydalarından yararlanmak için pişmiş yemekler içerisinde tercih edilmesinin ve çaylarının tüketilebilmesinin yanı sıra vitamin kaybının önlenebilmesi adına taze olarak da tüketilmesi önerilir. Mucize bir besin olarak da tanımlanabilecek olan sarımsağın sağlık alanında fayda sağladığı alanlardan bazıları şunlardır:
Sarımsağın saçlara faydaları: Soğanlı bitki türlerinden biri olan sarımsağın saça faydaları oldukça fazladır. Zengin vitamin ve mineral içeriği ile saçların güçlenmesine, daha parlak ve canlı bir görünüme sahip olmasına yardımcı olur. Buna ek olarak kan dolaşımını hızlandırması ve saç köklerini güçlendirmesi gibi nedenlerle saç dökülmesinin önlenmesi üzerinde de oldukça etkilidir. Taze olarak veya yemeklerle birlikte tüketilmesinin yanı sıra sarımsak, saçlara bakım yapmak için de oldukça uygundur. Çoğu kişi kokusundan dolayı sarımsak ile saçlara bakım yapma fikrinden hoşlanmayabilir. Fakat özellikle yıpranmış saçları olan veya saç dökülmesi problemi yaşayan kişilerde bu şikayetlerin azaltılabilmesi konusunda önemli etkilere sahip olan sarımsak, bakım sonrası saçların birkaç kez şampuanlanmasının ardından saçta koku bırakmayacaktır. Sarımsakta bulunan kalsiyum, sülfür, E vitamini, selenyum, B grubu vitaminleri ve C vitamini saçlarda nem dengesinin korunması, koparak dökülmelerin önlenmesi, saçların yapısal anlamda güçlendirilmesi ve kepek gibi saç derisi sorunlarının azaltılabilmesi üzerinde etkilidir. Tüm bu olumlu etkilerin elde edilebilmesi için haftada bir veya iki kez dövülmüş sarımsak ve zeytinyağı, argan yağı gibi sağlıklı yağlar karıştırılarak hazırlanmış bir karışımı saçınızda 10-15 dakika bekleterek bakım yapabilirsiniz.
Sarımsağın kilo vermeye faydaları: Sarımsağın sağlık üzerindeki olumlu etkilerinden bir diğeri ise iştah kontrolünün sağlanmasına ve tokluk hissi elde edilmesine yardımcı olmasıdır. Aynı zamanda yağ yakımını da hızlandıran sarımsak, zayıflama diyeti uygulayan bireylerin düzenli olarak tüketmesi gereken besinlerden bir tanesidir. Günde bir diş taze olarak tüketilebileceği gibi sarımsak çayı şeklinde de tercih edilebilir. Aynı zamanda sindirim sisteminin düzenli olarak çalışmasını desteklemesi nedeniyle kabızlık, şişkinlik gibi sorunları önlemeye de yardımcı olur. Tüm bu olumlu etkilerinin yanı sıra sarımsağın kalori içeriği oldukça düşüktür. 100 gramı yalnızca 149 kilo kalori enerji içerir. Bu nedenle gün içerisinde tüketebileceğiniz bir porsiyon sarımsağın yaklaşık olarak 15 kaloriye denk geleceği söylenebilir. Dolayısıyla vücuda kalori katmadan olumlu etkiler sağlaması da özellikle kilo vermek isteyen bireyler için oldukça değerli bir özelliktir. Ancak herhangi bir mide hastalığınızın bulunması halinde sarımsağı aç karnına tüketmemeye özen göstermelisiniz. Bu gibi bir hastalığınız söz konusu ise sarımsak tüketmenizde herhangi bir sakınca olup olmadığı konusunda hekiminize danışabilirsiniz. Sarımsağı çay şeklinde tüketmek isteyen fakat kokusundan rahatsız olanlar hazırladıkları çayın içerisine zencefil, limon gibi sağlıklı besin alternatiflerini de ekleyerek daha hoş bir kokuya sahip olmasını sağlayabilir.
Sarımsağın kansere faydaları: Hücrelerin kansere karşı korunmasında en önemli rol, besinlerle alınan antioksidanlara aittir. En önemli antioksidanlar arasında yer alan C ve E vitaminleri ile selenyum minerali sarımsakta bol miktarda yer alır. Hassas bir vitamin türü olan C vitamini metal ile temas etmesi halinde etkisini kaybeder. Bu nedenle taze olarak tüketilen sarımsağın metal bıçakla kesilmemesi ve metal ürünlerle temas ettirilmemesi gerekmektedir. Aynı zamanda kükürtlü bileşenler içermesi sebebiyle sarımsak, çok güçlü bir antioksidandır. Düzenli olarak sarımsak tüketmenin beyin tümörleri, kolon kanseri, özofagus kanseri, mide kanseri, prostat kanseri, cilt kanseri ve tiroid kanserine karşı koruma sağladığı yapılan bilimsel araştırmalarla birlikte öne sürülmektedir. Mevcut kanser hastalarında ise yüksek antioksidan içeriğine sahip olan sarımsak, tedavi başarısının arttırılmasına ve sağlıklı hücrelerin tedaviden olumsuz yönde etkilenmesinin önlenmesine katkıda bulunur. Bu nedenle kanserle mücadele eden ve kanserden korunmak isteyen tüm bireyler düzenli olarak sarımsak tüketmelidir.
Sarımsağın kronik hastalıklara faydaları: Sağlık açısından faydaları saymakla bitmeyen sarımsak, kronik hastalıklardan korunmak için de mucize bir besindir. Adinopektin adlı hormonun kandaki seviyesini artırmaya yardımcı olan sarımsak kan şekerinin dengelenmesine yardımcı olarak Tip 2 diyabete karşı koruma sağlarken aynı zamanda diyabet hastalarındaki glukoz regülasyonunu sağlamaya da yardımcı olur. İnsülin direncinin azaltılması üzerinde olumlu etkilere sahiptir. Kan şekerinin istenen seviyelerde tutulmasına yardımcı olması ile diyabetin sık görülen nöropati, retinopati ve nefropati gibi komplikasyonlarının önlenmesine yardımcı olur. Damar duvarlarında aterom plaklarının oluşmasını önleyen sarımsak, kalp krizi ve diğer tüm kalp ve damar hastalıklarına karşı korunmanızı sağlar. Bu alandaki faydalarından bir diğeri ise kandaki total kolesterol düzeylerinin düşürülmesine katkı sağlamasıdır. Dolayısıyla kalp dostu besinler arasında yer alan sarımsağı günde en az bir diş taze olarak tükerek kronik hastalıklara karşı önleminizi alabilirsiniz.
FAZLA TÜKETİLMESİ HANGİ SORUNLARA YOL AÇAR?
Özelikle aç karnına taze sarımsak, sarımsağın yağı veya ekstraktı mide ağrısı, kusma, bulantı gibi sindirim sistemi rahatsızlıklarına yol açabilir.
Bazı araştırmalarda sarımsağın kanın pıhtılaşmasını engelleyici özelliği olduğu gösterilmektedir. Bu da kanama riskini beraberinde getirmektedir. Sarımsağın birtakım ilaçlarla etkileşime geçebileceği düşünülerek kullanılan ilacın etkinliğini artırabilir veya azaltabilir. Tüketim sıklığı fazla ise mutlaka doktora danışılmalıdır. Sarımsağın, cilt sağlığına olumlu etkisi veya saç veya kıl çıkardığı yönünde yeterince çalışma olmamasına rağmen bu amaçla kullanıldığı görülmektedir. Fakat birçok vaka örneklerinde deriye uygulanmasında alerjik reaksiyon gösterdiği bildirilmiştir. Alerjik bir bünyeye sahip olunması veya cilt sağlığı için destek almak istenmesi durumunda uzmana danışılmalıdır. Sarımsak gibi keskin kokulu, asitli besinleri ve içeriği bilinmeyen karışımlar, cilt üzerinde denenmemelidir.
SARIMSAĞIN ZARARLARI
Her doğal besinde olduğu gibi sarımsağın tüketilmesinde de istenmeyen durumlar yaşanabilir. Ancak buradaki en büyük sıkıntı fazla tüketimdir. Kişiler sağlıklı olduğu için sarımsağı fazla tüketmek isteyebilirler ama fazla tüketim başta mide olmak üzere sağlık üzerinde olumsuz etkiler gösterir. Çok fazla sarımsak tüketildiğinde mide hastalıkları tetiklenebilir. Gastrit ve reflü problemleri yaşanabilir. Bunun yanı sıra midede yanma ve ağrı meydana gelir. İlknur Erkol
