17 Nisan 2025 tarihli genel yazı ile yürürlüğe girecek yeni uygulamayla, riskli meslek grupları arasında yer almayan aşçı, çaycı, bekçi, danışman, hizmetli ve sekreter gibi görevlerde bulunan çalışanların erken emeklilikten yararlanmasının önüne geçilecek.
SGK, ilgili meslek kodlarına sistemsel engel getirerek yıpranma payı bildirimlerini otomatik olarak reddedecek.
FİİLİ HİZMET ZAMMI UYGULAMASINDA SUİSTİMAL TESPİT EDİLDİ
SGK Emeklilik Hizmetleri Genel Müdürlüğü tarafından yapılan denetimlerde, bazı kamu kurumları ve özel sektör işyerlerinin, yasal olarak riskli meslek grubunda yer almayan çalışanlarını fiili hizmet süresi zammından faydalandırdığı ortaya çıktı. 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu’nun 40. maddesi kapsamında yalnızca fiziksel ve psikolojik olarak yıpratıcı, tehlikeli iş kollarında çalışanlara tanınan bu hakkın, bazı işverenler tarafından aşçı, çaycı, danışman gibi görevlerde bulunan çalışanlar için de kullanılmaya çalışıldığı belirlendi.
Denetimlerde, işverenlerin bazı çalışanları “riskli meslek” kodlarıyla SGK sistemine girerek fiili hizmet zammı talebinde bulunduğu, bu yolla da erken emeklilik hakkından yararlandırıldığı tespit edildi. SGK, bu durumun hem kamu kaynaklarının israfına neden olduğunu hem de gerçek anlamda tehlikeli işlerde çalışanların haklarının zedelendiğini bildirdi.
NİSAN 2025’TEN İTİBAREN SİSTEM ENGELLEYECEK
SGK’nın 17 Nisan 2025 tarihli ve 115555274 sayılı genel yazısıyla birlikte yeni uygulama resmen başlatılacak. Buna göre; yukarıda belirtilen ve riskli iş sınıfına girmeyen görevlerde bulunan çalışanların fiili hizmet süresi zammı kapsamında sisteme bildirimi yapılamayacak. SGK'nın dijital altyapısında yapılan güncellemeyle birlikte, bu meslek grupları seçildiğinde sistem otomatik olarak uyarı mesajı verecek ve bildirimi reddedecek. Böylece yasal olmayan erken emeklilik başvurularının önüne geçilmiş olacak.
YIPRANMA PAYI HANGİ MESLEKLERE TANINIYOR?
Fiili hizmet süresi zammı, kanun kapsamında ağır ve yıpratıcı işlerde çalışan belirli meslek gruplarına tanınıyor. Bu kapsamdaki işler arasında madencilik, demir-çelik sanayi, çimento üretimi, radyasyonla çalışan sağlık personeli, cezaevi infaz koruma memurları, basın mensupları, polisler, askerler ve itfaiyeciler yer alıyor. Bu işlerde çalışan kişiler, belirli sürelerde çalışmaları halinde normalden daha erken yaşta emekli olabiliyor. Fiili hizmet süresi zammı uygulamasında genellikle 3600 gün (yaklaşık 10 yıl) bu işlerde çalışılması şartı aranıyor ve bu süreye bağlı olarak emeklilik yaşında 1 ila 3 yıl arasında indirim uygulanabiliyor.
KAPSAM DIŞINDA KALAN MESLEKLER
SGK’nın yeni düzenlemesiyle birlikte, aşağıda yer alan ve yapılan denetimlerde risk unsuru taşımadığı belirlenen meslek grupları fiili hizmet süresi zammı kapsamından tamamen çıkarıldı:
Aşçı
Bekçi
Çaycı
Danışman
Hizmetli
Sekreter
Bu meslek gruplarının fiili hizmet süresi zammı bildirimleri sistem üzerinden artık yapılamayacak. Uygulama, SGK denetim birimleri tarafından da yakından izlenecek.
Sosyal Güvenlik Kurumu yetkilileri, bu adımın temel amacının erken emeklilik hakkının yalnızca yasal olarak belirlenmiş, gerçekten tehlikeli ve yıpratıcı işlerde çalışanlara sağlanması olduğunu belirtti. Açıklamada, uygulamanın mali sürdürülebilirlik açısından da büyük önem taşıdığı vurgulanarak, kamu kaynaklarının etkin ve verimli kullanılması gerektiği ifade edildi.
Uzmanlar ise yapılan düzenlemenin sosyal güvenlik sistemine duyulan güveni artıracağını, yıpranma payı hakkının doğru kişilere yönlendirilmesinin hem adaleti sağlayacağını hem de erken emeklilik sistemine yönelik istismarı ortadan kaldıracağını belirtti. SGK’nın yeni dönemde fiili hizmet bildirimlerine ilişkin denetimlerini daha da sıklaştırması ve yanlış bildirim yapan işverenlere karşı cezai yaptırımları artırması bekleniyor.
