1899 yılında İstanbul Heybeliada’da doğan Kâğıtçı, ilk ve ortaöğrenimini İstanbul’da tamamladıktan sonra İstanbul Üniversitesi Fen Fakültesi’nden kimyagerlik diploması ile mezun oldu. Aynı zamanda mineraloji ve matematik alanlarında da uzmanlık belgeleri aldı.
Kimya alanındaki çalışmalarına üniversite bünyesinde asistanlıkla başlayan Kâğıtçı, Bahriye Mektebi’nde de kimya dersleri verdi. Ardından Almanya’ya giderek burada selüloz ve kâğıt fabrikalarında çalıştı. Daha sonra Fransa’ya geçen Kâğıtçı, Grenoble Üniversitesi Kâğıt Mühendisliği Okulu’nu 1927 yılında birincilikle bitirerek Türkiye’ye döndü.
Yurt dışından gelen iş tekliflerini ve yüksek maaşlı kariyer fırsatlarını elinin tersiyle iten Mehmet Ali Kâğıtçı, bütün enerjisini Türkiye'de bir kâğıt fabrikası kurulması idealine adadı. Vakit gazetesinde yayımladığı yazılarla kamuoyunun dikkatini bu konuya çekti. Ancak bürokratik engeller ve çıkar grupları nedeniyle projeleri defalarca ertelendi. Almanya ve Kuzey Avrupa’dan gelen iş birlikleri tekliflerini de reddetti.
Yıllar süren mücadelenin ardından, dönemin İş Bankası Genel Müdürü Celal Bayar’ın desteğiyle süreç hız kazandı. 10 Temmuz 1934’te yayımlanan kararnameyle Türkiye’nin ilk kâğıt fabrikasının kurulmasına resmen onay verildi. İzmit’te temeli atılan fabrika, 1936 yılının sonunda üretime geçti. İlk Türk yapımı kâğıt sayfası, 18 Nisan 1936 tarihinde bizzat Mehmet Ali Kâğıtçı’nın elinden çıktı.
İzmit Kâğıt Fabrikasını yedi yıl boyunca yöneten Kâğıtçı, kaolin üretimi gibi yan sanayi girişimlerine de öncülük etti. Ancak 1941 yılında Sümerbank ile yaşadığı fikir ayrılığı nedeniyle görevinden ayrıldı ve İstanbul Belediyesi Kimyahanesi Müdürlüğü görevine getirildi.
Türk Kimya Cemiyetinin başkanlığını da yapan Kâğıtçı, uluslararası kâğıt mühendisliği camiasında da saygı gören bir isimdi. Reçine kusan selülozların sanayide kullanımıyla ilgili buluşu, Almanya ve Avusturya’da yayımlanan bilimsel dergilerde ses getirdi.
Mehmet Ali Kâğıtçı, 1 Ekim 1982’de doğup büyüdüğü Heybeliada’da hayatını kaybetti. Ardında sadece bir fabrika değil, Türkiye’nin sanayi tarihinde kalıcı bir iz bıraktı. Onun hayatı, Mehmet Sarıoğlu tarafından kaleme alınan “Bir Cumhuriyet Aydını Mehmet Ali Kâğıtçı” adlı kitapta da ayrıntılarıyla anlatıldı.
