Ekonomik koşulların giderek ağırlaştığı bu süreçte, TÜRK-İŞ'in yayımladığı son raporlar çarpıcı veriler sunuyor. Rapora göre, 4 kişilik bir ailenin tüm temel ihtiyaçlarını karşılayabilmesi için aylık 66 bin 553 TL gelir gerekiyor. Ancak mevcut maaş seviyeleri ve konuşulan zam oranları bu tutarın oldukça altında kalıyor.
TEMEL İHTİYAÇLAR İÇİN YETERSİZ MAAŞLAR
TÜRK-İŞ’in araştırmasına göre, 4 kişilik bir ailenin sağlıklı ve dengeli beslenmesi için sadece gıda harcaması 20 bin 432 TL olarak hesaplandı. Gıda harcamalarının yanı sıra barınma, ulaşım, giyim, sağlık ve eğitim gibi diğer zorunlu giderler eklendiğinde bu rakam 66 bin 553 TL'ye ulaşıyor. Bekar bir çalışanın yaşama maliyeti ise 26 bin 527 TL olarak açıklandı. Bu veriler, mevcut maaş seviyeleriyle temel ihtiyaçların dahi karşılanamayacak durumda olduğunu gözler önüne seriyor.
YENİ YIL ÖNCESİ ZAM BEKLENTİLERİ
2024 yılına yaklaşırken, asgari ücret ve emekli maaşlarına yapılacak zam oranları merak konusu. Kulislerde yüzde 20 ila yüzde 25 arasında zam oranları konuşulsa da, ekonomistlerin ve çalışan kesimin beklentileri daha yüksek oranlara işaret ediyor. Ekonomik zorluklar karşısında bu oranların yeterli olmayacağına dikkat çeken uzmanlar, daha kapsayıcı politikaların gerekliliğine vurgu yapıyor.
EKONOMİSTLER UYARIYOR: GELİR ADALETSİZLİĞİ BÜYÜYOR
Ekonomist Arda Tunca, Türkiye’deki gelir adaletsizliğinin giderek derinleştiğini belirterek, asgari ücretin bir standart maaş gibi algılanmasının tehlikelerine dikkat çekiyor. Tunca, “Çalışanların maaşlarının asgari ücret seviyesine yaklaşması, ekonomik sistemde ciddi bir sorundur. Maliye politikaları ve kayıt dışı ekonomiyle mücadele bu sorunların çözümünde belirleyici olacaktır,” ifadelerini kullandı.
KUR KRİZLERİ VE ORTA SINIFIN ÇÖKÜŞÜ
Ekonomist Baki Demirel ise 2018 ve 2021 yıllarındaki kur krizlerini hatırlatarak, “Bu krizler zengin ile fakir arasındaki gelir uçurumunu artırdı. Elinde döviz bulunduranlar zenginleşirken, maaşlı çalışanlar hızla yoksullaştı. Pandemi döneminin ardından artan işsizlik ve yüksek enflasyon orta sınıfı neredeyse yok etti,” dedi. Demirel, bir hanede asgari ücretle çalışan iki kişinin dahi rahat bir yaşam sürebilmesi için en az 35 bin TL’lik bir gelire ihtiyaç duyduğunu belirtti.
VERGİ SİSTEMİ VE TEMEL TÜKETİM MADDELERİ ÜZERİNE ÖNERİLER
Yüksek enflasyon ortamında asgari ücrete yapılacak zamların hızla eridiğine dikkat çeken uzmanlar, vergi sisteminde reform gerektiğini savunuyor. Demirel, “Zenginlerden daha fazla vergi alınmalı, temel tüketim maddelerindeki fiyatlar için kontrol mekanizmaları oluşturulmalı. Orta gelir grubu güçlendirilmeden toplumsal refah sağlanamaz” dedi.
TOPLUMSAL HUZURSUZLUK ARTIYOR
Gelir eşitsizliği ve yoksulluk sorununun çözülmemesi halinde toplumsal huzursuzlukların derinleşeceği uyarısında bulunan ekonomistler, daha kapsayıcı politikaların zorunlu olduğunu vurguluyor. “Gelir uçurumu kapanmazsa, sosyal dengeler bozulmaya devam edecek ve toplumsal çatışmalar kaçınılmaz hale gelecektir” değerlendirmesi yapıldı.
UZMANLARDAN ÇÖZÜM ÖNERİLERİ
Uzmanlar, ekonomik adaletsizliği azaltmak ve refahı artırmak için şu önerilerde bulunuyor:
İşçilerin milli gelirden aldığı pay artırılmalı.
Düşük gelirli kesimlere yönelik sosyal yardımlar genişletilmeli.
Orta sınıfın gelir pastasındaki payı artırılarak toplumsal refah desteklenmeli.
Vergi reformları ve kayıt dışı ekonomiyle mücadele öncelikli hale getirilmeli.
GLOBAL YOKSULLUK TABLOSU VE TÜRKİYE
Dünya Bankası’nın 2024 Yoksulluk, Refah ve Gezegen Raporu'na göre, dünya genelinde 692 milyon insan aşırı yoksulluk içinde yaşıyor. Türkiye'deki ekonomik veriler de küresel yoksulluk krizinin yerel yansımalarını ortaya koyuyor. TÜRK-İŞ’in son raporu, mevcut maaş seviyeleriyle geçinmenin mümkün olmadığını ve toplumun geniş kesimlerinin derin bir yoksullukla karşı karşıya olduğunu bir kez daha gözler önüne seriyor.
2024 yılı öncesi alınacak kararlar, sadece çalışan kesimi değil, tüm toplumu etkileyen bu ekonomik krizin seyrini belirleyecek.
