Şeker Kurulu, 2011/2012 şeker piyasası kotalarını, internet sitesinden duyurdu. Buna göre, 1 Eylül 2011'de başlayacak ve 31 Ağustos 2012'de sona erecek pazarlama dönemi içinde, yurtiçi piyasada en fazla 2 milyon 444 bin ton şeker satılabilecek. Bunun 2 milyon 200 bin tonu pancar şekeri, 244 bin tonu da nişasta bazlı şekerden (NŞB) oluşacak. Ayrıca, pancar şekerinden ihtiyat stoku olarak değerlendirilen B kotası kapsamında 88 bin ton şeker tutulacak.
Kotalara karşın, genelde satış miktarları kotaların altında gerçekleşiyor.
Kurul, son 3 yıllık ortalama fiili günlük hammadde işleme kapasiteleri, üretim süreleri ve hammaddeye göre randımanlarını dikkate alarak, kotaların üretici firmalara göre dağılımını da yapıyor ve bunu firmalara bildiriyor. Firmalar, kotalar dahilinde pazarlayabilecekleri miktarı ve stoklarını dikkate alarak, üretim rakamlarını belirliyor.
Hava şartlarının iyi gitmesi, şeker pancarının polar veriminin yükselmesi nedeniyle 2009/2010 döneminde, firmalar, şeker pancarından öngörülenden 200 bin ton daha fazla şeker elde etmişlerdi. Söz konusu dönemde ülke A kotası 2 milyon 709 bin ton olarak belirlenirken, pazarlama yılı içerisinde yurtiçinde satılan şeker miktarı, önceki döneme göre yaklaşık yüzde 20 artışla, 2 milyon 158 bin tona ulaştı. Bu miktar, şeker kota uygulamasının başladığı 2002/2003 pazarlama yılından itibaren ulaşılan en yüksek satış miktarı oldu.
Ancak, 2010/2011 pazarlama döneminde ise gece-gündüz arasında sıcaklık farkının fazla olmaması şeker pancarında polar oranını düşürdü. Bu nedenle şeker üretiminin öngörülenden az olması bekleniyor. Ancak, önceki sezondan devreden stoklar nedeniyle, şirketler, kotalar ve pazarlama açısından bir sorun yaşamayacak. Bu Ağustos'ta sona eren 2009/2010 pazarlama yılında, şeker satışlarının beklenenin üzerinde gerçekleşmesine karşın, 211 bin ton A kotası, 122 bin ton B kotası ve 90 bin ton C şekeri stoku olmak üzere toplam 423 bin ton stok ile dönem tamamlanmıştı.
Şekerde önceki yıllarda gibi değerlendirilemeyecek boyutlarda stok oluşmaması ve üretimin devamının sağlanması açısından kotalar önem taşıyor. Türkiye'de yıllık 3 milyon 150 bin ton pancar şekeri üretim kapasitesine karşın; yurtiçinde yılda ortalama 2 milyon ton şeker satılıyor. Yani, kurulu pancar şekeri üretim kapasitesi, Türkiye'nin şeker ihtiyacının üzerinde. Her yıl kapasite kadar (3 milyon 150 bin ton) pancar ve şeker üretimi yapıldığında, bunun sadece 2 milyon tonu yurtiçinde tüketilebildiği ve maliyet yüksekliği nedeniyle fazla şekerin ihracat şansının bulunmadığından; her yıl 1 milyon 150 bin ton şeker stoku bir sonraki seneye aktarılmak durumunda kalacaktı. Kotalar, Şeker Kurulu tarafından her yıl, yurt içi talebi karşılayacak miktarda şekerin yerli hammaddeden üretilmesini teminen, pancar şekeri ve nişasta bazlı şekerler için ayrı ayrı belirlenerek şirketlere bildiriliyor. A kotası, yurtiçi talebi karşılayacak düzeyde belirlenen ve iç pazara verilen, B kotası ise A kotasının belli bir oranına tekabül eden ve güvenlik payı olarak stokta tutulması gereken şeker miktarını ifade ediyor. Kotanın üzerinde şeker üretimi serbest olup, C şekeri adı verilen bu şekerin ihraç edilmesi gerekiyor.
Editör: TE Bilişim
