ABD merkezli Harvard Üniversitesi’nin yayımladığı yeni bilimsel araştırma, beyin sağlığı üzerinde ciddi tehdit oluşturan bazı gıdaları gün yüzüne çıkardı. Özellikle hafızayı doğrudan etkileyen bu besinlerin günlük hayatta sıkça tüketildiğine dikkat çekilirken, uzmanlar uzun vadede demans ve Alzheimer gibi hastalıklara zemin hazırlayabileceği konusunda uyardı.
Harvard uzmanları tarafından hazırlanan raporda, işlenmiş gıdalar ve aşırı şeker tüketiminin beyin fonksiyonları üzerinde yıkıcı etkilere yol açtığı belirtildi. Araştırmaya göre, bu gıdalar nöronların işleyişini bozarak hafıza kaybına, dikkat eksikliğine ve zihinsel performansta düşüşe neden olabiliyor.
Nörobilim uzmanı Dr. Lisa Mosconi’nin "Brain Food" adlı kitabına da atıf yapılan çalışmada, "Yediğimiz her şey, doğrudan beynimizin yapısını ve işlevlerini etkiliyor" ifadelerine yer verildi. Mosconi’ye göre, besinlerle alınan maddeler kan yoluyla beyne ulaşarak nöronları besliyor, onarıyor ve yeni sinaptik bağlantıların kurulmasını sağlıyor.
Araştırmalar, beslenme alışkanlıklarının yalnızca fiziksel sağlık değil, zihinsel fonksiyonlar üzerinde de belirleyici bir rol oynadığını ortaya koyuyor. Harvard tarafından desteklenen uluslararası bir çalışmada, sağlıksız beslenme alışkanlıklarına sahip bireylerin, sağlıklı beslenenlere kıyasla %30’dan fazla bilişsel gerileme yaşama riskine sahip olduğu kaydedildi.
Avrupa’da 10 binden fazla kişinin katılımıyla gerçekleştirilen geniş kapsamlı bir çalışmada, işlenmiş ve hazır gıdaları yoğun şekilde tüketen bireylerin 50 yaşına gelmeden önce hafıza sorunlarıyla karşılaştıkları tespit edildi. Aynı çalışmada, beslenme biçiminde yapılan küçük değişikliklerin bile kısa sürede hafızayı güçlendirdiği, dikkat süresini artırdığı ve zihinsel netliği olumlu yönde etkilediği görüldü.
Harvard Tıp Fakültesi’nin yayımladığı veriler, beyin fonksiyonlarını olumsuz etkileyen beş temel gıda grubunu şu şekilde sıralıyor:
Ultra İşlenmiş Gıdalar:
Şekerli atıştırmalıklar, hazır pizzalar, cipsler, paketli tatlılar ve dondurulmuş gıdalar bu kategoride yer alıyor. Nöroplastisiteyi (beynin öğrenme ve kendini yenileme yetisi) zayıflatan bu ürünlerin yalnızca %20 oranında azaltılması bile bunama riskini %34'e kadar düşürebiliyor.
Aşırı Şeker Tüketimi:
Özellikle rafine şekerin, hafıza merkezi olan hipokampüs üzerinde tahribat yarattığı ve zamanla bilişsel bozukluklara yol açtığı belirtiliyor.
Sık Tüketilen Kızartmalar:
Trans yağlar açısından zengin olan bu gıdaların, beyne giden kan akışını düşürerek dikkat dağınıklığı ve öğrenme güçlüğüne neden olduğu vurgulanıyor.
Yüksek Alkol Tüketimi:
Alkolün merkezi sinir sistemi üzerindeki etkisi doğrudan ve uzun sürelidir. Aşırı alkol tüketimi, nöronlara zarar vererek özellikle ileri yaşta bilişsel bozukluklara neden olabiliyor.
Yapay Tatlandırıcılar:
Özellikle aspartam ve sukraloz gibi maddelerin, konsantrasyon bozukluğu ve uzun vadeli hafıza sorunlarıyla ilişkilendirildiği bildirildi. “Diyet” ürünlerin bu tür maddeler içerdiğine dikkat çekiliyor.
Uzmanlar, zihinsel fonksiyonların korunması ve yaşlanmaya bağlı hastalıkların önlenebilmesi için özellikle Akdeniz tipi diyetin benimsenmesini öneriyor. Taze sebze ve meyveler, tam tahıllar, balık ve sağlıklı yağlar açısından zengin bir beslenme biçimi, beyin sağlığına önemli ölçüde katkı sağlıyor.
