Yozgat'ın Boğazlıyan ilçesinin eski adı merak konusu oldu. Tarih severlerin ilgiyle takip ettiği bu konuyu araştırdık. Murat Durna'nın "Yozgat Yer Adları Üzerine Bir İnceleme" adlı eserinden elde edilen bilgilere göre, Boğazlıyan, Yozgat il merkezine 92 kilometre, komşu il Kayseri’ye ise 61 kilometre mesafededir. İlçe; doğuda Çayıralan, kuzeyde Sarıkaya, batıda Yenifakılı ve güneyde Kayseri ile komşudur.
Boğazlıyan’ın tarihi yerleşim yeri hakkında kesin bilgiler bulunmamakla birlikte, ilçe merkezine yakın olan Bektaşlı kasabası ile İğdeli, Çalapverdi ve Yoğunhisar köylerinde yapılan kazılar, bölgenin Etiler ve Bizans İmparatorluğu dönemlerinde de yerleşim yeri olarak kullanıldığını gösteriyor. Bu höyükler ve kalıntılar, ilçenin çok eski zamanlardan beri yerleşke olarak var olduğuna dair ipuçları sunuyor.
Boğazlıyan, Bozok bölgesinin büyük bir kısmına olduğu gibi Dulkadiroğulları Beyliği’nin egemenliği altındaydı ve daha sonra Osmanlı topraklarına katıldı. 1807 yılından itibaren Bozok Sancağı’nın bir ilçesi haline geldi. Boğazlıyan’da ilk belediye teşkilatı ise 1879 yılında kuruldu.
Boğazlıyan adının kökenine dair halk arasında dolaşan bir rivayet ise dikkat çekiyor. Bu rivayete göre, bölgenin bataklık ve sazlıklarla kaplı olduğu dönemlerde buraya girmek isteyenlerin boğulması nedeniyle "Boğazlıyan" adını aldığı söyleniyor. Ancak bu adın, günümüz algısının aksine, daha olumlu bir anlam taşıdığı ifade ediliyor. Bölgedeki "boğazına sarılmak" deyimi, öfke anında hırçınlıkla birine saldırmak veya özlem duyulan birine sarılmayı ifade ediyor. Bu bağlamda, Boğazlıyan adı, özlem ve sevgi duygusunu barındıran olumlu bir anlam ifade eden "boğazlamak" kelimesiyle ilişkilendiriliyor. İlçenin tarih de farklı bir adla anıldığına dair bir bilgi ise eserde bulunmuyor.