Başkan Evcimen, Enflasyon muhasebesinin 31 Aralık 2023 tarihi itibariyle enflasyon düzeltmesi adı altında uygulamaya konduğunu ve her yıl üç dönem geçici vergi beyannamesi ekinde bilançonun ilave olarak istendiğini, bu durumun mali müşavirler açısından oldukça yoğun bir iş yükü getireceğini ve mali müşavirlik ofislerinin iş yükünü arttırarak meslek mensuplarının sosyal hayattan uzaklaşacağını belirtti.
Enflasyon muhasebesi uygulaması, enflasyonun bir sonucu olarak doğduğuna göre nasıl olur da enflasyona sebep olabileceğini belirten Evcimen, “Enflasyon muhasebesi uygulaması yapılmamalıdır. Enflasyonla mücadele ediyoruz derken, enflasyon nasıl yükseltilir. Enflasyon muhasebesi uygulaması enflasyona sebep olur mu? Olur” dedi.
Evcimen yaptığı açıklamada şunları söyledi: “Enflasyon muhasebesi enflasyona sebep olan temel nedenlerden biri değildir, olamaz da. Ancak, enflasyon muhasebesi uygulamasının doğurduğu sonuçlar arasında işletmelerin yeni üretim yatırımlarına girme arzusunda yaşanacak azalma nedeniyle üretim (arz) da yaşanacak düşme zaten talep karşısında yetersiz kalan arzın daha da azalması sonucunda mal ve hizmet fiyatlarının artmasına yol açabileceği ihtimali nedeniyle enflasyona neden olacağı kanaatindeyim ve böyle olacağını da inanıyorum. Bilindiği üzere 213 sayılı Vergi Usul Kanunu’nun (VUK) mükerrer 298. maddesiyle kanunda belirlenen fiyat endeksi artış oranlarının gerçekleştiği dönemlerde vergi mükelleflerinin mali tablolarını enflasyon düzeltmesine tabi tutarak, enflasyon düzeltmesine tabi tutulacak hesapların kaydı değerlerinin güncel değerlerine göre düzeltilmesi zorunluluğu getirilmiştir.”
VUK’nun mükerrer 298. maddesinin (A) fıkrasının (1) numaralı bendinin 2. fıkrasında kapsama giren vergi mükelleflerinin geçici vergi dönemlerinin sonu itibarıyla mali tablolarını düzenlemeleri ve enflasyon düzeltmesi yapmaları zorunlu hale getirildiğini vurgulayan Başkan Evcimer, “Aynı kanunun 298. maddesinin (A) fıkrasının (8) numaralı bendinin (B) alt bendinde Hazine ve Maliye Bakanlığı enflasyon düzletmesiyle ilgili olarak, mükelleflerin hangi tür mali tablolarının enflasyon düzeltmesine tabi tututlup tutulmayacağı ve geçici vergi dönemlerinde düzeltme işleminin yapılıp yapılmayacağı hususlarında yetkili kılınmıştır. Geçici vergi dönemlerinde enflasyon düzeltme işlemlerine ilişkin olarak gerek Serbest Muhasebeci Mali Müşavirler Odalarından gerekse meslek mensuplarının bireysel alınan geri bildirimlerde özetle; Geçici vergi dönemleri itibarıyla enflasyon düzeltme işlemlerinnin mevcut beyanname, bildirim ve diğer yükümlülükler dikkate alındığında, gerçekleştirilmesinde çok büyük zorluklarla karşılaşılacağı ve beyanname ve bildirim verme süreçlerinde aksamalar yaşanabileceği, enflasyon düzeltilmesine ilişkin çok yakın zamanda yürürlüğe giren Genel Tebliğ açıklamaları değerlendirildiğinde halen uygulama esnasında karşılaşılabilecek pek çok duruma ilişkin usul ve esasların net ve açık bir şekilde belirtilemediği, Tebliğ uygulamasına ilişkin farklı yorum ve değerlendirmelerin bulunduğu, bu nedenle de ilave idari düzenlemelere ihtiyaç bulunduğu, hususları ifade edilmektedir” şeklindi konuştu.
Evcimen, “Enflasyonun tekrar yükselmesi nedeniyle vergi kanunlarının yüksek enflasyon dönemleri için getirilmiş olan enflasyon düzeltmesi hükümlerinin 20 yıl aradan sonra yeniden uygulanma zorunluluğu doğmuştur. Buda vergi mükelleflerine enflasyon düzeltme işlemleri sonucunda oluşan realize olmamış kazançlar üzerinden ilave vergi yükümlülükleri getirmiştir. Serbest Muhasebeci Mali Müşavirlik camiası olarak çok zor, karmaşık, teknik ve zaman alan enflasyon düzeltme işlemlerini yapmak zorunla kaldığımız, bu zorluk ve karmaşıklığı 2023 yılı sonunda düzenlenen yılsonu bilançoları için yapılan enflasyon düzeltmesi sürecinde her işletme ve her meslek mensubu bizzat yaşadı ve gördü. Gelinen noktada meslek camiası ve iş dünyası enflasyon düzeltmesi işlemlerinin yürürlükten kaldırılmasını, bu mümkün değilse bu işlemlerin yılda bir defa yıl ve sadece yıl sonlarında yapılmasını talep ediyor. Gerçekten de böyle zor, karmaşık ve meşakkatli bir düzeltme işleminin geçici vergi dönemlerinde uygulatmanın bir anlamı ve faydası bulunmuyor. Bu gerekçelerle VUK’nun geçici vergi dönemlerinde enflasyon düzeltmesini zorunlu kılan mükerrer 298. maddesinin (A) fıkrasının, (1) numaralı bendinin ikinci paragrafı ile (Ç) fıkrasının (3) numaralı bendinin üçüncü paragrafı yürürlükten kaldırılarak enflasyon düzeltmesinin yılda bir defa ve yılsonlarında yapılmasının düzenlenmesi gerekiyor. Ve bütün bunlar olup biterken sanki Mali Müşavirler işten kaçıyormuş gibi algılanıp maalesef gece gündüz demeden çalışan meslektaşlarımıza haksızlık yapılıyor. Oysa biz meslek mensupları olarak bu işin sadece tahakkukunu yapan kişileriz, tahakkuk eden vergilerin ödemeleri mükellefler tarafından yapılacak ve geçici verginin ödeme günü geldiğinde iş dünyası ve iş insanları Mali Müşavirleri o gün anlayacaklar” ifadelerini kullandı.
ENFLASYON MUHASEBESİ NEDİR?
Enflasyon muhasebesi, finansal faaliyetlerin yüksek enflasyon ortamında sürdürülmesi gerektiği durumlarda başvurulan bir yöntemdir. Şirketlerin bilançoları üzerinde matematiksel işlemlerle yapılan düzeltmeler ile enflasyon etkisinin ortadan kaldırılması amaçlanır. Böylece enflasyonun yarattığı suni değişimlerin bilançolardaki yansımaları giderilerek şirketlerin performansına ve daha efektif verilere ulaşılabilir. Kısacası enflasyon muhasebesi, yaygın bir işlem olan enflasyondan arındırma, indirgeme işlemlerinin şirket bilançoları üzerinde uygulanmasıdır. Enflasyon muhasebesinin yasal çerçevesi, belirtilen şartların oluştuğu dönemlerde Vergi Usul Kanunu’na (VUK) eklenen geçici maddeler ve yönetmeliklerle uygulanır. Türkiye’de 2003 ve 2004 yıllarında uygulanan enflasyon muhasebesi, 1 Ocak 2024 tarihinden itibaren bir kez daha devreye girmiştir. Ülkemizde geçerli olan Vergi Usul Kanunu maddelerine göre, üretici fiyat endeksinin (ÜFE) cari yıl içinde yüzde 10’u, son üç yıl toplamında ise yüzde 100’ü aşması durumunda enflasyon düzeltmesi yapılması zorunludur. Ancak kanunlarda tanımlanan bu zorunluluğun bir başka yasal düzenleme ile ertelenmesi ya da şartların değiştirilmesi söz konusu olabilir. Zira 2021 yılında şartlar oluşmasına rağmen, yayımlanan tebliğ ile enflasyon muhasebesi 2023 yılı sonuna kadar ertelenmişti.
