Hükümetin hazırlık sürecini sürdürdüğü yeni torba yasa taslağında, eksik prim günleri olan sigortalılar için erken emekliliği mümkün kılacak yeni modellerin yer alması bekleniyor.
Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı kaynaklarına göre, düzenlemenin temel amacı sosyal güvenlik sisteminde bütünlük ve adalet sağlamak. EYT kapsamı dışında kalan ancak uzun yıllardır prim ödeyen ya da eksik primi nedeniyle emekliliği sürekli ötelenen çalışanlara “kısmi emeklilik” ya da “yaştan emeklilik” gibi seçenekler sunulacak.
1999 Eylül'ünde yapılan reform sonrası iş hayatına atılan ve EYT kapsamına girmeyen vatandaşlar için yeni bir emeklilik planı şekilleniyor. Torba yasa kapsamında değerlendirilen taslakta, eksik prim günlerini tamamlayamayan vatandaşlara özel haklar getirilmesi gündemde.
Bu kapsamda;
3600 ve 4500 prim günüyle yaşa bağlı emeklilik,
Askerlik, doğum, yurtdışı borçlanması gibi ek yollarla prim tamamlama,
Kademeli yaş indirimi ile erken emeklilik seçenekleri üzerinde çalışılıyor.
KADIN SİGORTALILARA 3600 GÜNLE KADEMELİ EMEKLİLİK
Kadın çalışanlar için 15 yıl sigortalılık süresi ve 3600 prim gününü tamamlayanlar, aşağıdaki tarih aralıklarına göre yaş şartını sağladıklarında emekli olabiliyor:
Tarih Aralığı-Emeklilik Yaşı
23 Mayıs 2002 öncesi 50
24 Mayıs 2002 – 23 Mayıs 2005 52
24 Mayıs 2005 – 23 Mayıs 2008 54
24 Mayıs 2008 – 23 Mayıs 2011 56
24 Mayıs 2011 sonrası 58
Bu tablo, 3600 günle emekli olmak isteyen kadınlar için yaş kriterine göre kademeli bir geçiş sürecini öngörüyor.
ERKEK SİGORTALILARA 3600 GÜNLE KADEMELİ EMEKLİLİK
Erkek çalışanlar içinse benzer şekilde 15 yıl sigortalılık ve 3600 prim günü ile aşağıdaki yaşlarda emeklilik imkânı doğuyor:
Tarih Aralığı-Emeklilik Yaşı
23 Mayıs 2002 öncesi 55
24 Mayıs 2002 – 23 Mayıs 2005 56
24 Mayıs 2005 – 23 Mayıs 2008 57
24 Mayıs 2008 – 23 Mayıs 2011 58
24 Mayıs 2011 – 23 Mayıs 2014 59
24 Mayıs 2014 sonrası 60
4500 GÜNLE EMEKLİLİK
9 Eylül 1999 ile 30 Nisan 2008 tarihleri arasında ilk defa sigortalı olanlar için uygulanan 4500 günle kısmi emeklilik hakkı da bu düzenlemenin önemli ayaklarından biri olarak öne çıkıyor.
Kadınlar: En az 4500 prim günü, 25 yıl sigortalılık ve 58 yaş
Erkekler: En az 4500 prim günü, 25 yıl sigortalılık ve 60 yaş
Bu şartları yerine getiren sigortalılar, yaştan kısmi emekli olabiliyor.
PRİM EKSİĞİ OLANLAR NE YAPACAK?
Prim gün sayısı belirtilen seviyelerin altında kalan vatandaşlar için de çeşitli borçlanma yolları mevcut:
Kadınlar, sigortalı olduktan sonra gerçekleşen doğumları borçlanabiliyor.
Erkekler, askerlik sürelerini borçlanarak primlerini yükseltebiliyor.
Ayrıca yurtdışı borçlanması ve isteğe bağlı sigorta gibi opsiyonlar da değerlendirilebiliyor.
5400 GÜN İLE YAŞTAN EMEKLİLİK
1 Mayıs 2008 sonrası ilk kez Bağ-Kur kapsamında sigortalı olanlar için farklı şartlar geçerli:
Kadınlar: 5400 gün prim ve 61 yaş
Erkekler: 5400 gün prim ve 63 yaş
Bu şartları sağlayan Bağ-Kur’lular, kademeli geçiş sürecine bağlı olarak yaştan emekli olabiliyor.
1999 SONRASI KISMİ EMEKLİLİK HÂLÂ MÜMKÜN
Sigorta başlangıcı 9 Eylül 1999 ve sonrası olan vatandaşlar, 25 yıl sigortalılık süresi ve 4500 gün primle kısmi emeklilik hakkına sahip. Bu formül, EYT dışında kalan ancak uzun süre çalışma hayatında yer almış vatandaşlara ikinci bir emeklilik yolu sunuyor.
Yeni düzenlemenin, 2025 yılı yaz döneminde Meclis’e sunulması ve torba yasa içerisinde yer alması bekleniyor. Özellikle EYT sonrası sistem dışında kalan 2000–2008 arası girişlilere yönelik hazırlanan bu formüller, sosyal güvenlik sisteminde ikinci bir EYT etkisi yaratabilir.
Çalışanlar, gözlerini Bakanlık’tan ve Meclis’ten gelecek resmi açıklamalara çevirmiş durumda.
