YOZGAT, verimli topraklara sahip olmasına karşın, üretimden çok pazarlama noktasında yaşadığı sıkıntıları aşamıyor. O yüzden de kendisine yetecek kadar üretim yapıyor, fazlasına dönüp bakmıyor. Çandır-Çayıralan bölgesinde doğada kendiliğinden yetişen Gilaburu meyvesi de pazarlama konusunda yaşanılan sorunlar nedeniyle büyük çoğunluğu dalında kalıyor. Gilaburu, Mart-Nisan ayında beyaz renkli çiçek açıp, Nisan sonuna doğru bu beyaz çiçekler yerini küçük meyvelere dönüşür. Önce yeşil renkli olan bu meyve, Haziran ayında kızarmaya başlar. Önceleri sert halde olan meyveler Ekim-Kasım gibi yumuşar. Acı bir tada sahip olan meyveler, salamura suyunda acılığını kaybeder. Bu haliyle içilebilir hale gelir. Başta böbrek taşlarını eritilmesi olmak üzere bazı rahatsızlıklara iyi geldiği bilimsel olarak da ortaya konulmuştur. 

YATIRIMCI BEKLİNİYOR

Çandır ilçesinde 1994-99 yılları arasında Belediye Başkanı olarak görev yapan Yaşar Eroğlu'nun, Gilaburu meyvesinin ilçede kurulacak bir ‘Meyve Suyu’ tesisiyle değerlendirilmesi için yaptığı çalışmaları sonuçsuz kaldı. Gilaburu Meyvesi suyunun böbrek taşlarının erimesini sağladığını belirten Eroğlu, konunun bilimsel olarak araştırılması için 6 üniversiteye başvurmasına karşılık, hiçbirisinden olumlu yanıt alamadı. Eroğlu 2003 yılında yaptığı açıklamada, ‘’TÜBİTAK Gıda ve Soğutma Teknolojileri Bölüm Başkanlığı ile ortak çalışma yaparak bir proje ortaya koyduk. Ama projeyi bir türlü hayata geçirebilecek yatırımcı desteğini bulamadık’’ dedi.
Gilaburu Meyvesinin Yozgat ve Kayseri bölgesinde sulak arazide filizden dikim suretiyle yetiştiğini kaydeden Eroğlu, 5-6 milim çapındaki meyvenin yöre halkı tarafından Ekim ayı içerisinde toplanıp, 3 ila 6 ay bekletildikten sonra suyunun çıkartıldığı anlattı. Gilaburu Meyvesi suyunun birçok böbrek rahatsızlığına iyi geldiğine dikkat çeken Eroğlu, ‘’Belediye Başkanlığım döneminde TÜBİTAK ile ortak yürüttüğümüz projeye bağlı olarak, Gilaburu Meyvesi suyunun ekstrakt formente olmaya müsait olması nedeniyle kısa zamanda bozularak şişeleme sonrasında, şişeler patlamaktadır. Yaptığımız deneme sonrasında bazı karışımlarla hazırladığımız meyve suyu şişeleri 3 yıl süreyle buzdolabında bekletilmesine rağmen bozulmamıştır. Bu ön deneme çalışması sonucunda bölgede bir meyve suyu fabrikası kurulması düşünülmüştür. Ancak yatırımcı bulunamamıştır’’ diye konuştu.

ARAŞTIRMA YAPILMADI

Çandır eski Belediye Başkanı Yaşar Eroğlu, Yozgat İl Sağlık Müdürlüğünde görevli bir personelin 18 yaşındaki kızında bulunun 3 santim çapındaki taşın Gilaburu Meyvesi suyundan içmesi sonucunda eritip, düştüğünü hatırlattı. Eroğlu, ‘’Bunun üzerine bir üniversiteden araştırma yapılıp, sonuç raporu almak istedik, ancak 6 Üniversiteye başvurmamıza karşılık olumlu yanıt alamadık’’ ifadelerini kullandı. 
Eroğlu, üniversitelerden aldığı yanıtları ise, ‘’Selçuk Üniversitesi Gilaburu meyvesinin 19 katı C vitamini özselliğine, Erciyes ve Cumhuriyet Üniversiteleri Diüritik özelliği sahip olduğunu belirtmekle yetindi. Boğaziçi Üniversitesinden yanıt alamadık. Hacettepe Üniversitesi konuyla ilgilenmiş ama henüz bir sonuç alınamamıştır'’ diye özetledi.
Eroğlu, Gilaburu Meyvesinin araştırılarak, ortaya konulacak sonuçlarına bağlı olarak kurulacak bit tesisin yörede istihdamı artırıp, ekonomiye de ciddi hareketlilik getireceğini sözlerine ekledi.

YILLIK 20 TON

2014 yılı hasat döneminde Çandır Ziraat Odası Başkanı olan Mustafa Kır, bölgede yıllık 20 ton civarında toplanan Gilaburu meyvesinin ekonomiye kazandıracak tesis için proje hazırladıklarını söyledi. Çandır, Çayıralan ve Boğazlıyan ilçelerinde su kenarlarında kendiliğinden yetişen Gilaburu bitkisinin olgunlaşan meyveleri toplandıktan sonra salamura yapılıp saklanırken, kış aylarında ise meyve suyu olarak tüketiliyor. Böbrek hastalıklarının tedavisinde ve böbrek taşının düşürülmesinde kullanılan gilaburunun ekonomiye kazandırılması gerektiğini belirten Mustafa Kır, "Çandır ile birlikte komşu Çayıralan ve Boğazlıyan ilçeleriyle Kayseri'nin bazı ilçelerinde yetişmekte olan Gilaburu meyve suyu olarak seri üretim yapılması amacıyla 1994 yılında belediye öncülüğünde bir çalışma yapıldı. Ancak kaynak bulunamadı. Halkımız kendi topluyor" dedi.
Mustafa Kır, "Gilaburunun ekonomiye kazandırılması amacıyla ilçemizde tesis kurmaları konusunda işadamları ve yatırımcılarımızla görüşmelerimiz oldu, davetler yaptık. Ancak bir sonuç alamadık. Şimdi, Tarım ve Kırsal Kalkınmayı Destekleme Kurumu ile bir görüşme yapacağız. Hazırlayacağımız projeye mali kaynak temin edebilirsek, bunu odamız öncülüğünde hayata geçirmeyi düşünüyoruz" diye konuştu.

BÖBREK DOSTU GİLABURU 

2015 yılında Süleyman Kır tarafından hazırlanan 542 bin lira tutarındaki ‘Yufka Ekmeği ve Gilaburu Suyu’ projesine Tarım ve Kırsal Kalkınmayı Destekleme Kurumu tarafından hibe desteği verileceği belirtildi. Çandır Ziraat Odası Başkanı Mustafa Kır, böbrek hastalıklarının tedavisinde ve böbrek taşının düşürülmesinde yaygın olarak kullanılıp, hekimler tarafından da önerilen Gilaburu meyvesinin önemli bölümünün dalında kaldığını, bunun ekonomiye kazandırılmasına yönelik yaptıkları girişimlerden istedikleri sonucu bir türlü alamadıklarını söyledi. Yapılan bilimsel araştırmalarda gilaburu meyvesi suyunun böbrek taşlarının erimesini sağladığının ortaya konulduğu vurgulayan Kır, sulak arazide filizden dikim suretiyle de yetiştirilebilen, 5-6 milim çapındaki meyvenin yöre halkı tarafından ekim ayı içerisinde toplanıp, salamurasının yapıldığını ifade etti. Mustafa Kır, gilaburu meyvesinin ekonomiye kazandırılması amacıyla yaptıkları girişimlerden sonuç alamayınca, yakını olan Süleyman Kır tarafından yöresel Yufka Ekmeği üretimine yönelik projeye gilaburunun işlenmesini de dahil ederek, TKDK tarafından destek talebinde bulunulduğunu anlattı. Başkan Kır, “Toplam 542 bin lira tutarındaki proje onaylandı. TKDK tarafından 271 bin lira hibe desteği ile yapımı devam eden tesisin bir bölümünde yufka ekmek imalatı yapılırken, bir bölümünde de yöresel gilaburu meyvesi depolanıp, Kayseri ve diğer illerdeki meyve fabrikalarına satışı yapılacak. Böylece 20 ton civarında yıllık yetişebilen yöresel gilaburu meyvesinin ekonomiye kazandırılması için ilk adım atılmış olunacaktır” ifadelerini kullandı. 

HİBE DESTEK

Yozgat Tarım ve Kırsal Kalkınmayı Destekleme Kurumu İl Koordinatörü Selim Türker, mali hibe destek verilmesi uygun görülen ve yapımı devam eden tesislerde incelemelerde bulundu, ihtiyaç kadarı toplanıp, büyük bölümü dalında bırakılan gilaburu bahçelerini gezdi. Koordinatör Selim Türker, projenin hayata geçirilmesiyle birlikte yörede yoğun bir şekilde yetişen tonlarca ürünü tam olarak değerlendirilemeyen Gilaburunun proje ile ekonomiye kazandırılacağını sözlerine ekledi.
Çandır ilçesinde, TKDK desteğiyle kurulan Kahyaoğlu Yerel Ürünleri işletmesinde Gilaburu salamura edilip, pazara sunulmaya devam ediyor. Birçok ilden gelen talepler karşılanmaya çalışılıyor.